برنامه ریزی راهبردی برای توسعه پایدار منطقه حفاظت شده تالاب چغاخور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

امروزه به دلیل رشد جمعیت و استفاده بیش از حد از منابع طبیعی، اکوسیستم ها و مناطق حفاظت شده مورد تخریب قابل توجهی قرار گرفته اند که در این شرایط اعمال روش های مدیریتی در این مناطق ضروری به نظر می رسد. در بین این مناطق تالاب ها به دلیل شرایط خاص و اهمیت اکولوژیکی آن ها نیاز به توجه بیشتری دارند. تالاب چغاخور به عنوان یکی از تالاب ها و مناطق حفاظت شده شاخص و ارزشمند کشور همواره با مشکلات اکولوژیک، انسان‌زاد یا طبیعی فراوانی مواجه بوده است. از این رو، به منظور حفاظت از از این تالاب، می‌بایست مدیریت بهینه منابع و سیاست های مناسب محیط زیستی اتخاذ گردد. هدف این پژوهش ارزیابی جامع توانمندی ها و تنگناهای تالاب چغاخور در راستای حفاظت و مدیریت بهینه آن با استفاده از تحلیل SWOT و ارائه راهبردهای مدیریتی به منظور بهبود وضع حفاظت موجود و تقویت نقاط قوت و استفاده از فرصت ها است. در این پژوهش ابتدا نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهای تالاب شناسایی شد و به وسیله کارشناسان وزندهی شد. سپس ماتریس استخراج شده و راهبردهای مناسب ارائه گردید. با توجه به نتایج بدست آمده، جذب اعتبارات بین المللی، اشراف مناسب پاسگاه محیط بانی به منطقه به علت جانمایی مناسب پاسگاه و وجود دوربین های مدار بسته برای نظارت تالاب و برخورداری از سمن های بومی فعال مهمترین نقاط قوت تالاب به حساب می آیند. همچنین نبود زیر ساخت های مناسب گردشگری، بروز نبودن تجهیزات و ناکافی بودن، به علاوه عدم وجود مرکز پایش آنلاین مهم ترین موانع حفاظت تالاب شناخته شدند. در نهایت با توجه به اطلاعات استخراج شده، ماتریس برنامه ریزی راهبردی منطقه تهیه و تدوین شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

ُStrategic Planning for Sustainable Development of Choghakhor Wetland Protected Area

نویسنده [English]

  • shiva soroushnia
Allameh Tabatabaei University
چکیده [English]

In today’s world, increasing population and excessive use of natural resources have led to destroy these valuable resources. In this condition, conducting management plans for these resources and applying them seem necessary to preserve and develop the region. Among natural ecosystems, wetlands due to invaluable ecological values require more attention. The aim of this research is evaluating positive and negative conditions that Choghakhor wetland is faced with utilizing SWOT analysis and presenting strategic plans as an analytical tool to manage this region. For this reason strength, weaknesses, opportunities and threats which this wetland has encountered are investigated and evaluated by experts and afterwards strategic planning matrix prepared. According to the results, obtaining international support, security center existence and available NGOs are the predominant strengths and lack of tourism infrastructures, inadequate infrastructures and lack of online monitoring centers are recognized as the most weaknesses. Finally, considering the results, planning strategic matrix is presented.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Choghakhor Wetland
  • Strategic Management
  • SWOT Analysis
  • Sustainable Development
 بخشی از داده های خام پژوهش حاضر در طرح بین المللی حفاظت از تالاب های ایران تهیه شده است که از این طریق از دست اندر کاران این طرح سپاسگزاری می­شود.
 
مراجع
افتخاری، ع.، 1386 . جزوه کلاسی جایگاه روستا در برنامه ریزی کلان، دانشگاه تربیت مدرس. مورد: دهستان لواسان کوچک)، فصلنامه مدرس علوم ) انسانی افتخاری، ع. و مهدوی، د.، 1385 . راهکارهای توسعه گردشگری روستایی با استفاده از مدل SWOT، دوره دهم (شماره 45 )
  اسماعیلی ساری، ع.، 1381 . آلایندهها، بهداشت و استاندارد در محیط زیست. انتشارات نقش مهر. 181 صفحه
برایسون،ج، ام.، 1381 . برنامه ریزی استراتژیک برای سازمانهای دولتی و غیرانتفاعی، چاپ دوم، نشر مرکز آموزش مدیریت دولتی.
پاداش، ا.، نبوی، س.، دهزاد، ب.، جوزی، س. و مرادی، ن.، 1389 . برنامه راهبردی توسعه حفاظت محیط زیست در مناطق حفاظت شده دریایی (مطالعه موردی منطقه حفاظت شده مند استان بوشهر)، پژوهش های محیط زیست، شماره 1، صفحات 53-66.
پیرس، ج. و رابینسون، ر.، 1388 . مدیریت راهبردیی (برنامه ریزی، اجرا و کنترل)، چاپ چهارم ، انتشارات سمت، 396 صفحه.
چمنی، ع.، مخدوم، م.، جعفری، م.، خراسانی، ن. و چراغی، م.، 1384 . ارزیابی آثار توسعه بر محیط زیست استان همدان با کاربرد مدل تخریب، مجله محیط شناسی، شماره 37 ، صفحات 35-44
سازمان حفاظت محیطزیست.، 1387 . جلب مشارکت مردم در مدیریت محیط زیست، شماره 10 ، تهران، مؤلف، 17 صفحه.
عمرانی، ق.، کرباسی، ع.، ارجمندی، ر. و حبیب پور ع.، 1389 . تدوین استراتژی بهینه سیستم مدیریت پسماند شهری با استفاده از روش SWOT  مطالعه موردی شهر رشت)، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 26 ، صفحه 41.
کرباسی، ع.، منوری، س. و موگویی، ر.، 1386 . مدیریت استراتژیک در محیط زیست، چاپ اول، نشر کاوش قلم، 232 صفحه.
هاشمی، ن.، 1389 . نقش اکوتوریسم در توسعه پایدار روستایی، فصلنامه روستا و توسعه، شماره 3، صفحات 173.
هریسون، ج. و جان، ک.، 1386 . مدیریت استراتژیک، چاپ چهارم، انتشارات هیات، 335 صفحه.
 
Arslan, O. and Er, I, D., 2008. SWOT analysis for safer carriage of bulk liquid chemicals in tankers, Journal Hazardous Materials, 154, 901‐913.
 
Baker, N. J., 2008. Sustainable wetland resource utilization of Sango Bay through Eco‐tourism African Journal of Environmental Science and Technology. 2 (10): 326‐335.
 
Beazley, M., 1993. Wetlands in Danger. Reed International Books Limited, Singapore. 187 pp
 
Jones, K., Lanthier, Y., Voet, P., Valkengoed E., Taylor, D. and Fernandez‐Prieto, D., 2009. Monitoring and assessment of wetlands using Earth Observation: The GlobWetland project, Journal of Environmental Management, 90, 2154–2169.
 
Mintzberg, H., Ahlstrand, B. and Lampel, J., 1998. Strategy safari: a guided tour through the wilds . strategic management, New York, Free Press. 416 pp
 
Nikolaou, I.E. and Evangelinos, K.I., 2010. A SWOT analysis of environmental management practices in Greek Mining and Mineral Industry, Resources Policy, 35 , 226–234.
 
Sugumaran, R., Harken, J. and Gerjevic J., 2004. Using Remote Sensing Data to Study Wetland Dynamics in Iowa, Iowa Space Grant (Seed) Final Technical Report, University of Northern Iowa, Cedar Falls, pp 1‐1