ارزیابی کاربری اراضی شهری با تاکید بر پدافند غیرعامل با بهره گیری از مدل SOAR (مطالعه موردی: شهراردبیل)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه محقق اردبیلی

2 استاد برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل

چکیده

در طول تاریخ سرزمین ها همواره در معرض مخاطرات طبیعی (زلزله و...) و مخاطرات انسانی (جنگ) قرارگرفته و باعث خسارات جانی و مالی بسیار زیادی شده است. لذا اهمیت پدافند غیرعامل، قبل و بعد از بحران در راستای کنترل و کاهش خسارات وارده غیرقابل انکار می باشد. در این راستا هدف پژوهش حاضر ارزیابی کاربری اراضی شهری با تأکید بر پدافند غیرعامل می باشد که به صورت موردی در شهراردبیل انجام شده است.
تحقیق حاظر از لحاظ ماهیت توصیفی- تحلیلی و از لحاظ هدف کاربردی است و جامعه آماری آن را، خبرگان شهر اردبیل تشکیل می دهند که به روش گلوله برفی، 10 نفر از کاشناسان آشنا به شهراردبیل و موضوع چدافند غیرعامل، به عنوان نمونه آماری منتخب تحقیق، انتخاب و مورد پرسشگری قرار گرفتند. همچنین از مدل مدیریت استراتژیک SOARجهت تحلیل داده های به دست آمده استفاده شده است. یافته های حاصل از پیاده سازی ماتریس سوآر بیانگر این امر است که تعداد 4 نقطه قوت و تعداد 8 فرصت برای پدافند غیر عامل شناسایی شده است. همچنین در این خصوص تعداد 9 نتیجه و 3 آرمان هم راستا (مکان یابی مناسب کاربری ها؛ شهراردبیل، مجهز به پناهگاه جهت استفاده در هنگام بحران؛ شهراردبیل، شهر ایمن) نیز تدوین شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است علی رغم وجود خلاء برنامه ریزی جامع در زمینه پدافند غیرعامل در شهراردبیل می توان با بهره گیری از مدل مثبت اندیشی SOAR و با برنامه ریزی راهبردی به بهبود عملکرد سیستم و کاهش آسیب پذیری این شهر امیداوار شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Evaluation of urban land use with emphasis on passive defense Using the SOAR model (Case study: Ardabil city)

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Saffari 1
  • Hossain Nazmfar 2
1 Mohaghegh Ardabili University
2 Associate Professor, Urban Planning, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil
چکیده [English]

Throughout history, territories have always been exposed to natural hazards (earthquakes, etc.) and human hazards (war) and have caused a lot of human and financial losses. Therefore, the importance of passive defense before and after the crisis in order to control and reduce the damages is undeniable. In this regard, the purpose of the current research is to evaluate the use of urban land with an emphasis on passive defense, which has been carried out on a case-by-case basis in Ardabil city.
The current research is descriptive-analytical in nature and practical in terms of purpose, and its statistical population consists of experts from Ardabil city, which, using the snowball method, 10 experts familiar with the city of Ardabil and the subject of non-functional Chedafand, were selected as the statistical sample of the research. , were selected and questioned. Also, SOAR strategic management model has been used to analyze the obtained data. The findings of the SOAR matrix implementation show that 4 strengths and 8 opportunities for non-active defense have been identified. Also, in this regard, 9 results and 3 ideals have been compiled (proper location of uses; Ardabil city, equipped with shelters for use in times of crisis; Ardabil city, safe city). The results of the research indicate that despite the existence of a comprehensive planning vacuum in the field of passive defense in Ardabil city, by using the SOAR positive thinking model and with strategic planning, we can hope to improve the performance of the system and reduce the vulnerability of this city.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Passive defense
  • land acquisition
  • strategic planning
  • SOAR strategic model
  • Ardabil city

مراجع

  • اخباری، محمدعلی؛ احمدی مقدم، محمد .(1393). بررسی پدافند غیرعامل در مدیریت شهری، فصلنامه ژئوپلیتیک، شماره 2،صص 36-69.
  • جسارتی، علی؛ آقائی، جسارتی .(1395). تحلیل جغرافیایی آسیب پذیری شهراردبیل بر اساس اصول پدافند غیرعامل، پژوهشنامه جغرافیایی انتظامی، شماره17، صص52-27.
  • حاتمی نژاد، حسین و عظیم زاده ایرانی، اشرف (1394). ساماندهی محلات شهری بر مبنای الزامات پدافنـد غیرعامـل (مطالعـة مـوردی: محلات ناحیة شش منطقة دو شهر تهران)، اطلاعات جغرافیایی سپهر  ،شماره ۹6 ، صص112-91.
  • خمر، صالح گوهری؛ حسینی؛ غلامعلی، حسام الدین، زهرا (1394). امکان سنجی مکان گزینی پناهگاه های شهری با استفاده از مدل (IO) و روش (AHP) مطالعه موردی: محلات 13 گانه منطقه یک شهر کرمان، فصلنامه مطالعات برنامه ریزی شهری، شماره7، صص54-29.
  • خزایی، صفا و روستایی حسین آبادی، سعید (1395). مکانیابی پناهگاه هـای چنـد منظوره ی شـهری بـا اسـتفاده از سـامانه هـای اطلاعات جغرافیایی ( مطالعة موردی: منطقة یک شهرداری تهران )، نشریه علمی پدافند غیرعامل، شماره4، صص 12-1
  • خزایی، مصطفی، رضویان، محمدتقی، عبدی، جواد .(1397). ارزیابی ایمنی فضای شهر کاشمر با تاکید بر شاخص های پدافند غیرعامل (1397). جغرافیا و روابط انسانی، دوره 1، شماره 2، صص339-457.
  • خاوریان گرمسیر، امیررضا؛ استاورس، ژاکلین ام.؛ علیان، مهدی .(1392). برنامه ریزی راهبردی توسعة گردشگری شهری با استفاده از مدل استراتژیک) SOAR نمونة موردی شهر تفت ). مجله برنامه ریزی و آمایش فضا، شماره3،صص127-143
  • دیده بان، محمد؛ مومنی، کوروش؛ محبیان، مصطفی؛ احمدی، هومن؛ مودت، الیاس (1399). سنجش و پهنه بندی راهبردی پدافند غیرعامل در بافت تاریخی شهری (مطالعه موردی: شهر دزفول) فصلنامه علمی ساختار و کارکرد شهری، شماره 25، صص 55-31.
  • زیاری، کرامت الله (1385). برنامه ریزی شهرهای جدیدی؛ چاپ هفتم، تهران، سمت
  • شاهیوندی، احد، شیخی، حجت (1397). ارزیابی میزان آسیب پذیری شهری بر اساس اصول پدافند غیرعامل ( مطالعه موردی: شهر همدان). نشریه برنامه ریزی توسعه کالبدی، شماره4، صص92-81.
  • شماعی، علی؛ اسمعیلی، جمیله؛ لطیفی، امید (1399). بررسی آسیب پذیری و ریزپهنه بندی حریم ایمنی شهر ایلام در برابر حملات هوایی از منظر پدافند غیرعامل، جغرایفا و روابط انسانی، دوره 3، شماره1، 76-95
  • علوی، سعیده؛ نظم فر، حسین؛ عشقی چهاربرج، علی، حسینیان، محمد (1399). تحلیل فضایی مراکز درمانی شهر بوکان با رویکرد پدافند غیرعامل، پژوهش های جغرافیای انسانی، شماره4، صص1291-1271.
  • عبداله زاده فرد ، علیرضا (1399). جستاری بر نقش و جایگاه امنیت شهری در پدافند غیرعامل (مورد: شهر شیراز)، فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی شهری، شماره 11، صص200-189
  • عزیزی، محمد مهدی و برنافر، مهدی (1391). فرایند مطلوب برنامه ریزی شهری در حمله های هوایی از دیدگاه پدافند غیرعامل، فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات شهری، شماره 1 ، صص22-9
  • غفارپور، رضا؛ جم، علیرضا و رنجبر، علی محمد (1395). انتخاب ترکیب بهینة منابع تولید پراکنـده بـه منظـور افـزایش امنیـت انـرژی در سایت های دفاعی با رویکرد پدافند غیرعامل، نشریه علوم و فناوری های پدافند غیرعامل، شماره 1 ، صص32-19.
  • فشارکی سید جواد؛ جلالی فراهانی، غلامرضا (1390). نقش دفاع غیرعامل و مدیریت بحران در شهرسازی، سومین کنفرانس بین المللی مدیریت جامع بحران در حوادث غیرمترقبه
  • قنبری نسب، علی؛ قلعه اصل، حامد؛ نوری، حامد؛ آقا غنی زاده، جهان و رنجبر، فیروز (1398). ارزیابی آسیب پذیری بافت های فرسوده شهری از منظر پدافند غیرعامل بااستفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی، نمونه موردی: شهراردبیل، دوفصلنامه علمی پژوهشی مدیریت بحران، صص98-84
  • قدیری، محمود، رکن الدین افتخاری، عبدالرضا (1392). رابطه ساخت اجتماعی شهرها و میزان آسیب پذیری در برابر خطر زلزله، مطالعه موردی: محلات شهر تهران. جغرافیای و برنامه ریزی محیطی، ش 2، ص174-153.
  • کامران، حسن؛ حسینی امینی، حسن (1391). کاربرد پدافند غیرعامل در برنامه ریزی شهری و منطقه ای. فصلنامه علمی – پژوهشی فضای جغرافیایی، شماره 15، صص88-75.
  • کدخدایی ، مهدی؛ حافظ زاده، معصومه؛ کریمیان بستانی، مریم (1400). آمایش شهری با رویکرد پدافند غیرعامل در شهر زاهدان و مناطق پیرامونی آن، مجله توسعه فضاهای پیرامونی، دوره9، شماره 2، صص0-67.
  • محمدی ده چشمه، مصطفی (1392). ایمنی و پدافند غیرعامل شهری، چاپ اول، انتشارات دانشگاه شهید چمران، اهواز
  • محمدیان، محمود؛ حسینی، سیدعلی و حاجی آقایی، منیره (1397). تحلیلی بر نقش پدافند غیرعامل در کلانشهر تبریز با رویکرد مدیریت بحران، پژوهش و برنامه ریزی شهری، شماره35، صص6۹-
  • محمدی ده چشمه، مصطفی؛ فیروزی، محمد علی؛ نظرپور دزکی، رضا (1396). سنجش اصول مجاورت کاربری های ویژه از منظر پدافند غیرعامل شهری، مطالعه همجواری بیمارستان ها در شهر اهواز، پژوهش های جغرافیای انسانی، شماره2، صص272-259.
  • محمدی ده چشمه، مصطفی، علیزاده، هادی (1396). ارزیابی مؤلفه های امنیت شهری بر پایه رویکرد ساختارگرا موردشناسی: شهر ارومیه، فصلنامه علمی - پژوهشی اطلاعات جغرافیایی (سپهر)،شماره 104، صص158-145.
  • نوائی، همایون؛ رضایی، ناصر و عباسپور، رحیمعلی (1390). ارزیابی و تحلیل مکانی کارایی شبکه های ارتباطی محلی پس از زمینلـرزه از منظر پدافند غیرعامل، علوم و فناوری های پدافند غیرعامل، شماره 3، 16صص0-151.

 

  • یزدانی، محد حسن؛ پاشازاده، اصغر؛ عبدالهی فرد، ابوالفضل (1401). برنامه ریزی راهبردی توسعه گردشگری سلامت (رنگ درمانی) با استفاده از مدل-های SOAR و QFD، نمونه موردی: (شهر گرمی)، فصلنامه مطالعات علوم محیط زیست، شماره3، صص5110-5120

 

  • Bertrand, D. (2011). Passive Defense Aggressive Strategies: A Game Theoretic Analysis of Passive Defense, International Conference on Intelligent Systems, October 15-19, Louis, USA
  • G. Yang, T. Freed, H.)2002(. Energy combine in Go¨ teborg, Honors Thesis in Environment Science, Department of Physical Resource Theory, Chalmers University of - Technology, Go¨ teborg, Sweden.PP:54-68
  • Lane, Marcus B..(2011).Reviewing the regional forest agreement experience: The wicked problem of common property forests, Presented at Regional Forest Agreements and the Public Interest: A National Symposium, Australian National University, Canberra, Australia
  • Millazzo, M .Maschio, G. )2013(. Resilience of Cities to Terrorist and other Threats, NATO Science for Peace and Security Series C: Environmental Security, Risk Evaluation of Terrorist Attacks against Chemical Facilities and Transport Systems in Urban Areas, ISSN: 1874-6519, PP: 37-53
  • Marssell, O.)2005(. The Tomato Gene Pti1 Encodes a Serine/ Threonine Kinase that is phosphorylated by Pto and is Involved in the Hypersensitive Response, Cell, Vol. 83. No. 6. PP. 925-935
  • Rashed, K and Weeks, J. )2011(. Assessing vulnerability to earthquake hazards through spatial multicriteria analysis of urban areas”, International Journal of Geographic Information Science Vol. 17, No. 6. PP: 547-576
  • Spilerman, S.)2005(. Structural characteristics of cities and severity of racial disorders. American sociological review. Vol. 41. Seattle
  • Stavros, J. & J. Sprangel, "Applying Appreciative Inquiry to Deliver Strategic Change: Orbseal Technology Center" in J. Passmore, S. Lewis & S. Castore (Eds.), Appreciative Inquiry for Change Management Philadelphia, PA: Kogan Page Publishers, Pp. 210-224, 2008
  • Wisner, B., Walker, P., & Beyond Kobe, A. (2005). Feinstein International Famine Center. Proactive Look at the World Conference on Disaster Reduction. 18-22 January Kobe, Japan. A report for the Swiss Department of Humanitarian Aid

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 09 دی 1401
  • تاریخ پذیرش: 18 دی 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار