برآورد میزان فرسایش و رسوب با استفاده از مدل‌های EPM و MPSIAC مطالعه موردی: حوضه آبخیز تاجیار

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 *، استاد گروه جغرافیای طبیعی(گرایش ژئومورفولوژی)، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

2 ـ دارای مدرک دکتری ژئومورفولوژی، دانشگاه محقق اردبیلی

3 دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی، دانشگاه محقق اردبیلی

10.22034/gahr.2023.404226.1901

چکیده

تحقیق حاضر با عنایت به اهمیت مسئله فرسایش خاک به خصوص در حوضه‌های کوهستانی کشور به منظور ارزیابی وضعیت فرسایش خاک در حوضه آبخیز تاجیار واقع در شمال غرب کشور صورت گرفت. در این راستا با استفاده از مدل‌های تجربی MPSIAC و EPM و با بهره‌گیری از قابلیت های سامانه اطلاعات جغرافیایی سعی گردید تا میزان فرسایش و رسوب‌دهی در حوضه مورد مطالعه برآورد گردد. داده‌های مورد استفاده شامل نقشه‌ها، تصاویر ماهواره‌ای، آمار ایستگاه‌های هواشناسی و هیدرومتری بود. نتایج به دست آمده نشان داد که تفاوت‌های قابل توجهی میان دو مدل مذکور از لحاظ مقدار فرسایش و رسوب برآوردی وجود دارد به طوری که میزان رسوب کل در مدل MPSIAC، برابر با 99342/76 تن درسال و در مدل EPM، برابر با 16089/37 تن در سال برآورد گردید و نشان داد که حوضه مورد مطالعه با اعمال روش MPSIAC در کلاس فرسایشی متوسط و با به کارگیری مدل EPM در کلاس فرسایشی کم قرار دارد. در نهایت نتایج تحقیق نشان داد که مدل MPSIAC به لحاظ دخیل کردن عوامل بیشتر و تاثیر دهی توامان عوامل از یک سو و دقت بیشتر جداول امتیاز دهی و معادلات مربوطه از سوی دیگر از کارایی بهتری نسبت به مدل EPM برخوردار می‌باشد. با این حال کالیبره کردن مدل مزبور در جهت کاهش خطاها و پیش بینی دقیق تر می‌تواند به نتایج بهتر و قابل اعتمادتری بینجامد

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Estimation of erosion and sedimentation using EPM and MPSIAC models, Case study: Tajyar watershed

نویسندگان [English]

  • Mousa Abedini 1
  • Mortaza Grachrlo 2
  • Aboozar sadeghi 3
1 Professor, Department of physical Geography, Faculty of Social Sciences, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabili, Iran
2 Phd in Geomorphology
3 Phd in Geomorphology
چکیده [English]

This research performed for assessment of erosion condition of the Tajyar catchment located in NW of Iran with regard to the importance of soil erosion, especially in mountainous catchments. In this way, it was tried to estimate erosion and sediment yield rates using EPM and MPSIAC models based on ability of geographic information system (GIS). Data used involved maps, satellite photos, statistic of weather and water gage stations. Results indicated that it was considerable differences between the models with point of estimated erosion and sediment yield, so that estimated total sediment yield is equal to 99342/76 ton per year in MPSIAC model and 16089/37 ton per year in EPM model, it showed that studied catchment is placed in medium erosion class using MPSIAC model and in low erosion class using EPM model. Finally, it concluded that MPSIAC model has better efficiency than EPM model because involving more factors, joining influence of factors in hand and more accuracy of pointing tables and related equations in other hand. However calibration of MPSIAC model in order reduction of errors and more accurate prediction can give more good and trusty results

کلیدواژه‌ها [English]

  • Erosion
  • Erosion Models
  • EPM
  • MPSIAC
  • Tajiyar catchment
جغرافیا و روابط انسانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 24 مرداد 1402

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 05 تیر 1402
  • تاریخ بازنگری: 08 اردیبهشت 1403
  • تاریخ پذیرش: 24 مرداد 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار