برنامه ریزی راهبردی توسعه مسکن و ارتقاء کارکرد سکونت محله ارامنه منطقه 7 تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

فارغ التحصیل کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

در دهه اخیر برنامه‌ریزی راهبردی با ارائه سیاست‌های اجرایی مسکن در جهت دستیابی به ارتقای کارکرد سکونت محلات مناطق شهری توانسته است راهگشا باشد. پژوهش حاضر با هدف برنامه‌ریزی راهبردی برای توسعه مسکن و ارتقاء کارکرد سکونت محله ارامنه منطقه 7 شهرداری تهران پرداخته است. الگوی حاکم بر پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش و ماهیت، تحلیلی- تجویزی و شیوه گردآوری داده‌ها اسنادی- میدانی بوده است. پس از شناخت تحلیل راهبردی (SWOT) به منظور شناسایی عوامل داخلی (SW) و خارجی (OT) از مدل MICMACبرای تعیین عوامل پیشران و در روش تجویزی، با استفاده از تکنیک آینده پژوهیSenarioWizard به ارائه پروژه راهبردی اقدام شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که ارتقای کارکرد سکونت نقش بسیار زیادی در توسعه مسکن محله ارامنه دارد. در بخش سناریونگاری، عوامل کلیدی داخلی و خارجی مؤثر در وضعیت محله ارامنه شناسایی و سپس از بین این عوامل، عوامل اثر گذار(پیشران‌ها) استخراج و پس از این که این عوامل به لحاظ اهمیت و عدم قطعیت مورد سنجش قرار گرفتند، عوامل سناریو ساز انتخاب و سپس سناریو نگاری محله انجام شد که دو سناریو مطلوب و نامطلوب از آینده محله ارامنه حاصل شد که سناریو مطلوب به عنوان چشم‌انداز محله انتخاب و سپس در راستای رسیدن به چشم‌انداز به منظور بهبود اوضاع مسکن و عملکرد مسکن در این محله، اهداف، راهبردهای عملیاتی و سیاست‌های موثر تدوین شدند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

برنامه ریزی راهبردی توسعه مسکن و ارتقاء کارکرد سکونت محله ارامنه منطقه 7 تهران

نویسنده [English]

  • Zulikha Ghorbanzadeh
Graduated with a master's degree in geography and urban planning, Kharazmi University, Tehran, Iran
چکیده [English]

In the last decade, strategic planning has been able to pave the way by presenting housing executive policies in order to achieve the improvement of housing function in urban areas. The aim of this study is to plan for the development of housing and to improve the housing function of the Armenian neighborhood in District 7 of Tehran Municipality. The model governing the research was applied in terms of purpose and in terms of method and nature, analytical-prescriptive and the method of data collection was documentary-field. After recognizing the strategic analysis (SWOT) in order to identify internal (SW) and external (OT) factors from the MICMAC model to determine the driving factors and in the prescriptive method, using the SenarioWizard futures research technique, a strategic project has been presented. The research results show that improving the function of housing has a great role in the development of housing in the Armenian neighborhood. In the scenario section, the key internal and external factors affecting the situation of the Armenian neighborhood were identified and then among these factors, influential factors (drivers) were extracted and after these factors were measured in terms of importance and uncertainty, the factors The scenario maker was selected and then the neighborhood scenario was done. Two favorable and unfavorable scenarios were obtained from the future of the Armenian neighborhood. This neighborhood, goals, operational strategies and effective policies were formulated.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Planning
  • housing
  • urban neighborhoods
  • scenario planning
  • Armenian neighborhood
آروین، محمود و پوراحمد، احمد (1398)، ارزیابی کیفیت محیط مسکونی با استفاده از تکنیک DEMATEL و روش فازی؛ نمونه موردی: شهر اهواز. فصلنامه آمایش محیط، دوره 12، شماره44، ص 19-1.
آریان کیا، مصطفی؛ ملکی، سعید و باددست، بنفشه (1397)، سنجش و ارزیابی مؤلفه­های اثرگذار بر رضایتمندی ساکنین مجتمع­های مسکونی از کیفیت مسکن تحت تصرف؛ مطالعه موردی: منطقه 2 شهرداری گرگان. فصلنامه چشم انداز زاگرس، دوره 10، شماره38، ص91- 73.
پناهی، حسین (1393)، نگاهی کلی به مفهوم توسعه و پیشرفت. پایگاه مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت.
پوراحمد، احمد؛ صفدری، امین؛ پارسا، رحمان و صفدری، محمد (1391)، ارزیابی نقش وقف زمین بر شاخص­های فیزیکی مسکن؛ محدوده مورد مطالعه: عبدالله­آباد ضیابری رشت. فصلنامه اندیشه جغرافیایی، دوره6، شماره11، ص 9- 20.
پورمحمدی، محمدرضا و محمودزاده، حسن (1393)، ارزیابی کیفی موقعیت مکانی کاربری مسکونی در شهر تبریز با روش تحلیل سلسله مراتبی. نشریه جغرافیا و برنامه­ریزی، دوره 19، شماره 51، ص 80- 59.
حسینی، محمدحسن (1393)، ظرفیت­سنجی توسعه­ی میان افزای شهری با تأکید بر برنامه­ریزی مسکن؛ مطالعه موردی: شهر گرگان. پایان­نامه مقطع کارشناسی ارشد با راهنمایی دکتر جعفر میرکتولی. دانشگاه گلستان.
حکمت­نیا، حسن و انصاری، ژینوس (1391)، برنامه­ریزی مسکن شهر میبد با رویکرد توسعه­ی پایدار. فصلنامه پژوهش­های جغرافیای انسانی، دوره 44، شماره 79، ص 191- 207.
خاقان، ب (1391)، شاخص مجتمع­سازی و تولید زیربنایی مسکونی عملکردی بیش از اهداف و برنامه داشته­اند. هفته­نامه خبری- تحلیلی برنامه، (451).
خلیل­آبادی، حسن (1390)، استراتژی توسعه شهری. انتشارات مهکامه. چاپ اول، تهران.
داری­پور، نادیا؛ نعمتی، مرتضی و فیروزی، محمدعلی (1395)، ارزیابی سطح رضایت­مندی ساکنان از طرح مسکن مهر در استان خوزستان با تأکید بر مسکن پایدار؛ مطالعه موردی: شهرستان امیدیه. مطالعات برنامه­ریزی سکونتگاه­های انسانی، دوره 11، شماره 34، ص 66-53.
دانشور، مریم؛ غفاری، علی و ماجدی، حمید (1397)، برنامه­ریزی راهبردی در بستر نهادگرایی، نظریه­ای برای عمل. نشریه معماری و شهرسازی آرمان شهر،  دوره25، ص 328- 319.
دانیالی، سحر و شریف­زادگان، محمدحسین (1398)، برنامه­ریزی راهبردی توسعه شهری مبتنی بر رویکرد سناریونویسی؛ مطالعه موردی: شهر قزوین. فصلنامه مهندسی جغرافیایی سرزمین، دوره 3، شماره 6، ص 47- 31.
رحمانی، محمد و مهدوی، مسعود (1390)، تحلیلی بر مکان­یابی اراضی مسکن در شهرهای اقماری با روش TOPSIS، نمونه موردی شهر صالح­آباد همدان. فصلنامه جغرافیایی آمایش محیط، دوره 4، شماره14، ص 165- 194.
رضایی، محمدرضا و نگین ناجی، سوده (1394)، بررسی راهکارهای مؤثر در ایجاد محله پایدار با رویکرد مشارکتی (مطالعه موردی: محله راهنمایی یاسوج). مجله پژوهش و برنامه­ریزی شهری، دوره 6، شماره20، ص 82-69.
رضایی­راد، هادی و رفیعیان، مجتبی (1391)، سنجش فضایی کیفیت مسکن در شهر سبزوار با استفاده از روش تحلیلی. فصلنامه دانشکده هنر، دوره4، شماره 8، ص 109-95.
رهایی، امید؛ پیروز، بهار و فیض­بخش، مهناز (1392)، تبیین اصول مسکن پایدار، راهی به سوی توسعه پایدار شهری. کنفرانس بین­المللی عمران، معماری و توسعه پایدار شهری، تبریز، ص 13-1.
سرائی، محمدحسین و علیان، مهدی (1394)، سنجش و ارزیابی میزان پایداری محله­ای در بافت تاریخی شهر یزد. فصلنامه برنامه­ریزی و آمایش فضا، دوره 19، شماره 1، ص 79- 108.
شاهیوندی، احمد؛ قاسمی، مسعود و راست­قلم، نیلوفر (1399)، آینده­نگاری تاب­آوری مسکن در منطقه 8 اصفهان با استفاده از روش تلفیقی سناریوپردازی و تحلیل اثرات متقاطع. مطالعات ساختار و کارکرد شهری، دوره 7، شماره22، ص 153- 131.
شری­زاده، عادل و روستایی، شهریور (1399)، تدوین سناریوهای برنامه­ریزی مسکن برای گروه­های آسیب­پذیر شهری با رویکرد آینده­نگاری؛ مطالعه موردی: کلان­شهر تبریز. فصلنامه جغرافیا و برنامه­ریزی شهری چشم انداز زاگرس، دوره 12، شماره 44، ص 38- 7.
شعبانی، مرتضی و رفیعیان، مجتبی (1394)، تحلیل شاخص­های خلاقیت شهری در نظام سکونتگاهی استان مازندران. فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری- منطقه­ای، دوره 5، شماره 16، ص 34-19. 
شهبازی، کیومرث و کلانتری، زهرا (1391)، اثرات شوک­های سیاست­های پولی و مالی بر متغیرهای بازار مسکن در ایران: رهیافت SVAR. فصلنامه پژوهش­ها و سیاست­های اقتصادی، دوره 20، شماره 61، ص 77-104.
صارمی، حمیدرضا و ابراهیم­پور، مریم (1391)، بررسی شاخص­های مسکن ایران و جهان مطالعه موردی: ایران، انگلیس و فرانسه. فصلنامه هویت شهر، دوره 6، شماره 10، ص 91- 102.
صرافی، مظفر؛ توکلی­نیا، جمیله و استادی­سیسی، منصور (1388)، راهبرد توسعه شهر مبتنی بر توسعه پایدار؛ مطالعه وردی: شهر شبستر. مجله جغرافیا، دوره 7، شماره 22، ص 82- 65.
ضرابی، اصغر و محمودزاده، محمود (1394)، تحلیلی بر وضعیت مسکن استان اصفهان با استفاده از تحلیل عاملی و ویکور. فصلنامه برنامه­ریزی فضایی (جغرافیا)، دوره 5، شماره 1، ص 62- 49.
عابدینی، اصغر (1394)، تحلیل تطبیقی شاخص­های مسکن در سکونتگاه­های غیررسمی (مورد مطالعه: محله اسلام­آباد کشتارگاه ارومیه). فصلنامه مسکن و محیط روستا، دوره 34، شماره 149، ص 51- 66.
عبدلی، اصغر؛ صارمی، حمیدرضا و فتحی بیرانوند، محمد (1393)، بررسی سطح توسعه­یافتگی شهرستان­های استان لرستان به تفکیک بخش­های آموزشی و بهداشتی- درمانی طی برنامه چهارم توسعه. فصلنامه مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه­ای، دوره 6، شماره 23، ص 162- 145.
عبدی­دانشپور، زهره (1390)، درآمدی بر نظریه­های برنامه­ریزی با تأکید ویژه بر برنامه­ریزی شهری. چاپ دوم. انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
عزیزی، مهدی (1385)، جایگاه شاخص­های مسکن در فرآیند برنامه­ریزی مسکن. نشریه هنرهای زیبا، دوره17،ص31- 41.
فنی، زهره و کاظمی، لاله (1395)، آینده­پژوهی و سناریونگاری برای برنامه­ریزی توسعه محله­ای بر پایه تحلیل سیستمی با مطالعه محله سنگلج تهران. فصلنامه مطالعات راهبردی سیاست گذاری مردمی، دوره 6، شماره 21، ص 15- 29.
کیایی، مریم (1394)، تحلیل و گونه­بندی زمین­های رها شده شهری، مطالعه موردی: شهر نکا. پایان­نامه مقطع کارشناسی ارشد با راهنمایی دکتر جعفر میرکتولی، دانشگاه گلستان.
لطفی، صدیقه و خیرخواه، زلیخا (1391)، بررسی کمی و کیفی و پیش­بینی مسکن مورد نیاز (مطالعه موردی: شهر ساری افق 1400). فصلنامه جغرافیا و برنامه­ریزی شهری چشم­انداز زاگرس، دوره 4، شماره12، ص 58- 42.
محمدی، رضا؛ کسرایی، احمدرضا و مهری­نژاد، صفیه (1395)، بررسی تأثیر برنامه­ریزی استراتژیک بر اثربخشی سازمانی(بانک سپه شعب منطقه غرب تهران). دومین همایش ملی پژوهش­های مدیریت و علوم انسانی در ایران. تهران، آذرماه.
مدانلوجویباری، مسعود و میرکتولی، جعفر (1391)، تحلیل عوامل مؤثر بر تحول کالبدی مراکز تجاری شهرها (مطالعه موردی: شهر گرگان). فصلنامه پژوهش و برنامه­ریزی شهری، دوره 3، شماره8، ص 132-113.
مرادی­اسطلخ­زیر، گیتی (1394)، شناخت و اولویت­بندی الگوهای صحیح مسکن روستایی در توسعه پایدار معماری روستا با استفاده از تکنیک­های  MADMشهرستان ماسال. فصلنامه مدیریت شهری، دوره 14، شماره40، ص 381- 395.
مشکینی، ابوالفضل؛ شاهرخی­فر، زینب و طهماسبی، حسین (1396)، تحلیلی بر برنامه­ریزی راهبردی فضایی سیاست­های مسکن با استفاده از مدل متا-سوات. فصلنامه مطالعات شهری، دوره 29، ص 70-59.
معصومی­اشکوری، سیدحسن (1390)، اصول و مبانی برنامه­ریزی منطقه­ای. چاپ ششم. انتشارات پیام، تهران.
ملک حسینی، عباس و احقر، منوچهر (1398)، تحلیلی بر شاخص­های برنامه­ریزی محله محور در توسعه پایدار شهری؛ مطالعه موردی: محله گلپا شهر همدان. فصلنامه آمایش محیط، دوره 12، شماره 47، ص 123- 107.
ملکی، آفرین؛ یغفوری، حسین و رازدشت، عبدالله (1391)، مقایسه شاخص­های پایداری شهر کوچک دهدشت با متوسط نظام شهری کشور با تأکید بر توسعه پایدار شهری. فصلنامه آمایش محیط، دوره 5، شماره 18، ص 142- 125.
میرک­زاده، علی اصغر؛ اکبری، مرتضی و اسدی، علی (1390)، برنامه­ریزی ترویجی. انتشارات دانشگاه رازی. کرمانشاه، چاپ اول.
نشریه داخلی معاونت طرح و برنامه (1393)، دانشگاه فردوسی مشهد، شماره 56.
نعیمی، کیومرث؛ پورمحمدی، محمدرضا و درویشی، فرزانه (1395)، تحلیل کیفیت مسکن در محلات 20 گانه شهر بیجار با روش آنتروپی وSAW. فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری- منطقه­ای، دوره 19، ص 122-107.
نوذری، ناصر (1393)، بررسی شاخص­های مسکن پایدار در شهرسازی و معماری پایدار ایرانی، نمونه موردی محله 5-1 شهر بجنورد. کانون ملی معماری ایران همایش ملی معماری، عمران و توسعه­ی نوین شهری، تبریز.
نیک­پور، عامر؛ علیزاده، هادی و حسینی سیاه­گلی، مهناز (1394)، تحلیل آماری ابعاد توسعه پایدار شهری در شهر ارومیه. فصلنامه پژوهش­های جغرافیای برنامه­ریزی شهری، دوره 3، شماره 1، ص 19-32.
 
Charles, L. (2007). Choguill, The search for Policies to support sustainable housing. Jornal of habitant International, (31), 143- 149. doi.org/10.1016/j.habitatint.2006.12.001.
Hofer, B. K. (2006). Domain specificity of personal epistemology: Resolved questions. persistent issues, new models. International Journal of Educational Research, 45(1-2), 85-95. DOI:10.1016/j.ijer.2006.08.006.
Inayatullah, S. (2011). Future studies: theories and methods. Blanca Manoz: Campo Magnetico Triple.
Kaufman, J. L., & Jacobs, H. M. (1987). A public planning perspective on strategic planning. Journal of the American Planning Association, 53(1), 23-33. doi.org/10.1080/01944368708976632.
Thomas, a. (2004). The Study of Development. Paper prepared for DSA Annual Conference. 6 November, Church House, London.
Todes, A. (2012). Urban growth and strategic spatial planning in Johannesburg, South Africa. Cities, 29 (3), 158-165. doi.org/10.1016/j.cities.2011.08.004.
Wheeler.T. (1999). The concept of development: indicator and defining. Edition of UK housing ministry. First pres .67p.
Wu Qiong., Li H., Ru-song P., Jueregn H., Yong W., Min W., Bi-hui, W. (2006). Monitoring and prediction land use change in Beijing using remote sensing and GIS. www.elsevier.com/locate/landurbplan , 322-333.
Xing Y., Malcolm R., Horner W., Mohamed A., El-Haram ,Jan B. (2009). A framework model for assessing sustainability impacts of urban developme-nt. Available online at www.sciencedirect.com, 209-224. DOI: 10.1016/j.accfor.2008.09.003.