پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای (مطالعه‌ی موردی: حوضه‌ی آبخیز بالهارود شهرستان گرمی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه فیزیک، دانشکده فنی مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی اهر، اهر، ایران

2 گروه فیزیک، دانشکده علوم، دانشگاه آزاد اهر، واحد اهر، اهر، ایران

3 دانشکده علوم اجتماعی، گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

چکیده

یکی از انواع ناپایداری دامنه‌ای که هر ساله خسارات مالی و جانی فراوانی را بر زندگی انسان‌ها وارد می‌نماید، مخاطره زمین‌لغزش است که پیامدهای اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی را به دنبال دارد. حوضه بالهارود شهرستان گرمی به علت کوهستانی بودن و وجود شیب‌های تند یکی از مناطق مستعد وقوع زمین‌لغزش است. بررسی عوامل موثر در وقوع زمینلغزش و شناخت نواحی مستعد آن گامی مهم در مدیریت منابع طبیعی و رسیدن به توسعه پایدار به شمار می‌رود. تکنیک تداخل‌سنجی راداری به عنوان روش کارامد در اندازه‌گیری جابه جایی سطح زمین می‌باشد. این فناوری در بررسی مخاطرات طبیعی زمین از جمله حرکات توده‌ای دامنه‌ها، فرونشست، زلزله و فعالیت‌های آتشفشانی بسیار متداول شده است. در این پژوهش، به منظور شناسایی و اندازه‌گیری زمین لغزش از تصاویر راداری سنتیل 1 سال‌های 2020 و 2022 استفاده شده است. به‌منظور پردازش اطلاعات نیز از نرم افزار SARSCAPE استفاده شده است که بالاترین بیشترین جابجایی زمین‌لغزش در خلاف جهت دید ، 154/0- سانتیمتر برآورد گردید که در راستای خطوط گسلی و در مرکز منطقه مورد مطالعه مشاهده شده است. همچنین نتایج این پژوهش نشان داد که تصاویر راداری از پتانسیل خوبی برای آشکارسازی ناپایداری دامنه‌ها و محاسبه جابه جایی آن‌ها برخوردار می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Landslide risk zoning using satellite images (case study: Balharud watershed, Garmi city)

نویسندگان [English]

  • saber ghateh 1
  • Tohid Malekzadeh 2
  • elhameh pourghasemi 3
1 Department of Physics, Faculty of Engineering, Ahar Islamic Azad University, Ahar, Iran
2 Department of Physics, Faculty of Science, Ahar Azad University, Ahar Branch, Ahar, Iran
3 Faculty of Social Sciences, Department of Natural Geography, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran
چکیده [English]

One of the types of domain instability that causes financial and human losses every year is the risk of landslides, which has social, economic and environmental consequences. The basin of Balharud Shahrestan is one of the areas prone to landslides due to its mountainous nature and steep slopes. Investigating the effective factors in the occurrence of landslides and identifying the prone areas is an important step in managing natural resources and achieving sustainable development. Radar interferometric technique is an effective method in measuring ground surface displacement. This technology has become very common in the investigation of natural hazards of the earth, such as mass movements of slopes, subsidence, earthquakes and volcanic activities. In this research, in order to identify and measure landslides, Sentil 1 radar images of 2020 and 2022 have been used. In order to process information, SARSCAPE software has been used, and the maximum landslide displacement in the opposite direction was estimated to be 0.154 cm, which was observed along the fault lines and in the center of the study area. Also, the results of this research showed that radar images have a good potential for revealing the instability of domains and calculating their displacement.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Landslide
  • radar interferometry
  • Sentinel 1
  • Balharud basin
1-آزادی، ف (1394)، پهنه‌بندی خطر وقوع زمین‌لغزش در حوضه‌ی آبخیز نوران‌چای با استفاده از مدل ANP، پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل
2-احمدزاده، ح (1393)، رفتارسنجی فعالیت زمین‌لغزش‌ها با استفاده از تکنیگ‌های تداخل‌سنجی SAR (مطالعه موردی: حوضه‌ی آبریز قطورچای)، رساله دکتری، رشته ژئومورفولوژی، دانشکده‌ی جغرافیا و برنامه‌ریزی، دانشگاه تبریز
3-حقیقت مهر، پ (1389)، مطالعه فرونشست سطح زمین ناشی از استخراج آب‌های زیرزمینی و چاه‌های نفتی به کمک تداخل سنجی راداری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته نقشه برداری-سنجش از دور، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی
4-جامع، م (1400)، شناسایی و پایش ناپایداری دامنه‌ای حوضه رودخانه نیرچای با استفاده از تکنیک تداخل‌سنجی راداری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشگاه محقق اردبیلی
5-روستایی، ش؛ روستایی، م؛ شریفی‌کیا؛ یاراحمدی، ج (1392)، کاربرد تداخل‌سنجی تفاضلی راداری در شناسایی و پایش زمین‌لغزش‌ها، مطالعه موردی: حوضه‌ی آبخیز گرم‌چای میانه، نشریه مهندسی و مدیریت آبخیز، دوره‌ی 5، شماره‌ی 3، صص 198-190
6-شیرانی، ک (1392)، شناسایی، پایش و سنجش خطرپذیری زمین‌لغزش مبتنی بر تکنیک تصاویر ماهواره‌ای رادار (مطالعه موردی: ارتفاعات دنای زاگرس)، پایان‌نامه دکتری رشته جغرافیای طبیعی، گرایش ژئومورفولوژی، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه‌ریزی، دانشگاه اصفهان
7-شیرانی، ک و خوش باطن، م (1395)، بررسی و پایش زمین‌لغزش فعال با استفاده از روش تداخل‌سنجی تفاضلی راداری( مطالعه موردی: زمین‌لغزش نقل، سمیرم )، فصلنامه‌ی کواترنری ایران، علمی_پژوهش، 2 ، 1 : 65-53
8-صالحی، سعدی و معماری، گلان (1398)، پهنه بندی مناطق مستعد زمین لغزش شهرستان سروآباد، جغرافیا و روابط انسانی، 2(3)، 137-155
9-عوضیان، ف (1396)، پهنه بندی خطر زمین لغزش شهرستان اسلام آباد غرب به روش ANP و ارزیابی سکونتگاه‌های در معرض خطر،  پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی
 
10-Castaneda, C., Gutierrez, F., Manunta, M., Galve, J.P, 2009. DInSAR measurements of ground deformation by sinkholes, mining subsidence, and landslides, Ebro River, Spain. Earth Surface  Process and Landforms 34, 1562–1574
11-Confuorto, P., Di Martire, D., Infante, D., Novellino, A., Papa, R., Calcaterra, D., & Ramondini, M. 2019. Monitoring of remedial works performance on landslide-affected areas through ground-and satellite-based techniques. Catena, 178, 77-89
12-Hooper, A., Bekaert, D., Spaans, K., Arıkan, M, 2012. Recent advances in SAR interferometry time series analysis for measuring crustal deformation, elsevier, Tectonophysics, 514-517, p 1–13             
13-Intrieri, E., Raspini, F., Fumagalli, A., Lu, P., Del Conte, S., Farina, P., Casagli, N. 2018. The Maoxian landslide as seen from space: detecting precursors of failure with Sentinel-1 data. Landslides, 15(1),123-133
 14-Laurence C. S, 2002. Emerging Application of Interfrometric Synthetic Aperture Radar (InSAR) in Geomorphology and Hydrology, Annals of the Association of American Geographers, 92, pp 359-398
15-Roering, J.,L., Stimely, B.H., Mackey ,and Schmidt, D.A, 2009 .Using DInSAR ,airborne LiDAR 50.,and archival air photo to quantify landsliding and sediment transport, Geophys. Res. Lett. 36L19402, doi:10.1029/2009GL04307
16-Solari, L., Barra, A., Herrera, G., Bianchini, S., Monserrat, O., Béjar-Pizarro, M., Moretti, S .2018. Fast detection of ground motions on vulnerable elements using Sentinel-17-InSAR data. Geomatics, Natural Hazards and Risk, 9(1), 152-174                   
18-Samsonov S.V, 2007. Integration of Differential InSAR and GPS measurements for studying of  surface deformation, PhD thesis in Faculty of Graduate Studies The University of Western Ontario London, Ontario, Canada, pp.176