الگوی پارادایمی تاب آوری معیشت روستایی(RRL) با رویکرد گراندد تئوری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه خوارزمی تهران

2 رئیس دانشگاه پیام نور واحد کلاله- مشاور بنیاد مسکن

3 دانشگاه فرهنگیان

4 دانشگاه ارومیه

چکیده

تاب آوری و معیشت دو مقوله مهم در امر برنامه ریزی و توسعه به شمار می آید بطوری که توجه به این مقولات، توسعه و پیشرفت، و عدم توجه و نادیده انگاشتن آنها پیامدهای جبران ناپذیری را در سطوح مختلف اقتصادی،اجتماعی،محیطی و کالبدی به دنبال خواهد داشت.هدف پژوهش حاضر بررسی الگوی پارادایمی تاب‌آوری معیشت روستایی در محدوده شهرستان ارومیه می باشد. جامعه آماری پژوهش را روستاهای حاشیه دریاچه ارومیه (18روستا به عنوان نمونه)از شهرستان ارومیه را تشیکل می دهد. روش پژوهش براساس هدف ،کاربردی و براساس روش و ماهیت توصیفی -تحلیلی،که مطالعه میدانی با روش کیفی مبتنی بر گراندد تئوری-داده بنیاد (بر مبنای مصاحبه با متخصصان و ذی نفعان محلی،30نفر بصورت گروه کانونی- در سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری، و کدگذاری گزینشی) انجام شد.نتایج نشان داد که عوامل درون‌زا و برون‌زا مهمی به صورت مستقیم و غیرمستقیم در تضعیف و یا تقویت تاب‎آوری معیشت منطقه در ابعاد مختلف دخالت دارد. به عبارتی شرایط علّی موجود در تاب‎آوری معیشت روستایی در محدوده مورد مطالعه عبارتند از:1)علل انسانی به تاب آوری معیشت(سیاست های اقتصادی؛سیاست های اجتماعی و آموزشی،سیاست های زیست محیطی،سیاست های زیرساخت ها(فیزیکی)، سیاست های برنامه‌ریزی و ایدئولوژی) 2)علل محیطی به تاب آوری معیشت(مخاطرات طبیعی از جمله بارندگی،خشکسالی،سیل و تگرگ).همچنین شرایط مداخله گر در این زمینه نقش تسهیل کننده و بازدارنده عوامل انسانی و محیطی(اقلیمی) بوده‌است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Paradigm model of rural livelihood resilience (RRL) with grounded theory approach

نویسندگان [English]

  • mahbob babaei 1
  • Ayiob Badrag nejad 2
  • Hamid bageri 3
  • Yasin babaei 4
1 kharazmi
2 Departeman pnu
3 Departeman farankiyan
4 Departeman uromie
چکیده [English]

Resilience and livelihood are considered two important categories in planning and development, so that paying attention to these categories, development and progress, and not paying attention and ignoring them have irreparable consequences at different economic, social, environmental and physical levels. will follow. The purpose of the present study is to investigate the paradigm model of resilience of rural livelihoods in Urmia city. The statistical population of the research consists of the villages on the edge of Urmia lake (18 villages as a sample) from Urmia city. The research method is based on the purpose, applied and based on the descriptive-analytical method and nature, which is a field study with a qualitative method based on grounded theory-foundation data (based on interviews with local experts and stakeholders, 30 people as a focus group- in three stages of open coding, axial coding, and selective coding) were done. The results showed that important endogenous and exogenous factors are directly and indirectly involved in weakening or strengthening the livelihood resilience of the region in different dimensions. In other words, the causal conditions in rural livelihood resilience in the studied area are: 1) Human causes of livelihood resilience (economic policies, social and educational policies, environmental policies, (physical) infrastructure policies, planning policies and ideology) 2) environmental causes of livelihood resilience (natural hazards such as rain, drought, flood and hail). Also, the intervening conditions in this field have been the facilitating and inhibiting role of human and environmental (climatic) factors.

کلیدواژه‌ها [English]

  • rural livelihood
  • resilience of livelihood
  • paradigm model
  • Urmia city

مراجع

چکیده
تاب آوری و معیشت دو مقوله مهم در امر برنامه ریزی و توسعه به شمار می آید بطوری که توجه به این مقولات، توسعه و پیشرفت، و عدم توجه و نادیده انگاشتن آنها پیامدهای جبران ناپذیری را در سطوح مختلف اقتصادی،اجتماعی،محیطی و کالبدی به دنبال خواهد داشت.هدف پژوهش حاضر بررسی الگوی پارادایمی تاب‌آوری معیشت روستایی در محدوده شهرستان ارومیه می باشد. جامعه آماری پژوهش را روستاهای حاشیه دریاچه ارومیه (18روستا به عنوان نمونه)از شهرستان ارومیه را تشیکل می دهد. روش پژوهش براساس هدف ،کاربردی و براساس روش و ماهیت توصیفی -تحلیلی،که مطالعه میدانی با روش کیفی  مبتنی بر گراندد تئوری-داده بنیاد (بر مبنای مصاحبه با متخصصان و ذی نفعان محلی،30نفر بصورت گروه کانونی- در سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری، و کدگذاری گزینشی) انجام شد.نتایج نشان داد که  عوامل درون‌زا و برون‌زا مهمی به صورت مستقیم و غیرمستقیم در تضعیف و یا تقویت تاب‎آوری معیشت منطقه در ابعاد مختلف دخالت دارد. به عبارتی شرایط علّی موجود در تاب‎آوری معیشت روستایی در محدوده مورد مطالعه عبارتند از:1)علل انسانی به تاب آوری معیشت(سیاست های اقتصادی؛سیاست های اجتماعی و آموزشی،سیاست های زیست محیطی،سیاست های زیرساخت ها(فیزیکی)، سیاست های برنامه‌ریزی و ایدئولوژی) 2)علل محیطی به تاب آوری معیشت(مخاطرات طبیعی از جمله بارندگی،خشکسالی،سیل و تگرگ).همچنین شرایط مداخله گر در این زمینه نقش تسهیل کننده و بازدارنده عوامل انسانی و محیطی(اقلیمی) بوده‌است.
 
 
 
کلمات کلیدی: معیشت روستایی، تاب‎آوری معیشت،الگوی پارادایمی،شهرستان ارومیه
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
بیان مساله
روستاها از مهم‌ترین عناصر ساختار اقتصادی، اجتماعی، زیست‌ محیطی و نهادی سکونتگاه‌های انسانی کشور به شمار می‌روند که توجه به توسعه آنها در فرآیند توسعه ملّی، بسیار اساسی و کلیدی است(بابایی و همکاران،23:1400) فرآیندهای اقتصادی، اجتماعی، اکولوژیکی، نهادی و فضایی به عنوان مهمترین ابعاد مسائل توسعه ی روستایی در جهت حصول به توسعه ی پایدار از راه مدیریت و کنترل محیط های روستایی شناخته می شود.در مناطق روستایی وضعیت معیشت چند بعدی است ،  که نه تنها اقتصادی ، بلکه سیاسی ، فرهنگی ، اجتماعی و جنبه های زیست محیطی را نیز در بر می گیرد. و در این زمینه درک زمینه معیشت  مرحله ای حیاتی به شمار می آید، زیرا معیشت هر ملتی به روابط، فرهنگ و محیط و منابع آنها وابسته است و برای درک درست آن به شناخت محیط و روابط و سرمایه های مختلفی که دارند، نیاز است. محیط های جغرافیایی متفاوت، توان ها و الگوهای متفاوتی در زمینه های مختلف به ویژه در زمینه معیشت و فعالیت ساکنان آنها ارائه می دهند(توکلی و همکاران،63:1393). می توان گفت نواحی روستایی با تغییرات سریع و عدم قطعیت در بخش کشاورزی، خدمات جنگلداری و چشم‌انداز که بر آینده آن ها تأثیر می‌گذارد روبرو هستند. تامین معیشت روستاییان و مهمتر از آن، پایدار نمودن سیستم‌های معیشتی به عنوان اصل اساسی در رویکرد غالب برنامه‌ریزی توسعه روستایی در عصر حاضر پذیرفته شده است. جامعه تاب­آور قادر به برگشت نسبتاً سریع به وضعیت قبلی است؛ در حالی که جامعه­ای که تاب­آوری کمتری دارد، ممکن است زمان بیشتری را صرف بازیابی خود کند یا اصولا قادر به بازیابی نباشد (Matyas,2015:3).بنابراین، ضروری است با توجه به نوسانات و تغییرات مداوم در عرصة جهانی و ملی بر نظام معیشتی روستاها در عرصة برنامه‎ریزی توسعة روستایی کشور، مقولة تاب‌آوری و تاب‌آوری معیشت واکاوی شود تا بدین وسیله دریچه‌ای نو برای عملکرد مطلوب مدیران توسعه‌ای نواحی روستایی ایجاد شود. به طور کلی، تاب‌آوری معیشت روستایی، یک موضوع و رویکرد نسبتاً جدیدی محسوب می شود که هنوز بسیاری از ابعاد مربوط به ادبیات و جنبه‌های کاربردی ادبیات موجود در این زمینه بررسی نشده و نیازمند پژوهش های اساسی است. محدوده مورد مطالعه با توجه به این که در حاشیه دریاچه ارومیه قرار گرفته طی سالهای اخیر دچار بحرانهای محیطی و اقتصادی فراوانی شده و زیست منطقه را به لحاظ تاب آوری و معیشت دچار چالش فراوانی کرده و این امر ضرورت مسله را بیان می کند تا نگاه جدی به بحث تاب آوری معیشت منطقه شود.در ادامه به نمونه ای از مطالعات انجام شده در زمینه تاب آوری معیشت روستایی پرداخته شده است:
-نوروزی و حیاتی (1394)، سازه‌های مؤثر بر معیشت پایدار روستایی از دیدگاه کشاورزان استان کرمانشاه پژوهش کرده و دریافتند که عوامل اقتصادی، اجتماعی، فیزیکی و محیطی به نوعی با پایداری معیشت کشاورزان در ارتباط است.
-رومیانی و همکاران (1396)، در پژوهش خود در زمینهء نیازمندی‌های روستاییان برای دستیابی به معیشت پایدار در بخش سرفاریاب شهرستان چرام به این نتیجه رسیدند که از دیدگاه روستاییان  14عامل برای معیشت پایدار مهم و مؤثر هستند. در این میانه، نیازهای زیرساختی- زیربنایی (تأسیسات و تجهیزات) و نیازهای بهداشتی - درمانی به عنوان مهمترین عوامل مطرح هستند.
-بابایی و همکاران(1400)،در پژوهش تاب آوری معیشت روستایی به این نتیجه رسیدند که در روستاهای پیرامون دریاچه ارومیه، از 26 مولفه در ابعاد (اقتصادی، اجتماعی، کالبدی- محیطی و نهادی- سازمانی)، 9 عامل کلیدی به عنوان پیشران‌های  توسعه تاب‌آوری معیشت تعین کننده می باشد.
-حاجیان و همکاران (1397)، نقش تنوع فعالیت‌های اقتصادی زراعی و غیرزراعی بر تاب‌آوری خانوارهای کشاورز روستایی در معرض خشکسالی شهرستان چناران را مطالعه کردند. پژوهش آنها نشان داد که تنوع معیشت با تأکید بر بخش غیرزراعی، را می‌توان به عنوان استراتژی توسعه نواحی روستایی در معرض خشکسالی و افزایش تاب‌آوری خانوارهای روستایی معرفی نمود.
- حاجی زاده و ایستگلدی (1397)، تاب­آوری سکونتگاه­های روستایی منطقه دهستان حومه شهرستان لامرد  را مورد بررسی قرار دادند و نتایج نشان دادکه شاخص­ اقتصادی بیشترین و شاخص­ مدیریتی- نهادی کمترین ضریب تاثیر را در میزان تاب­آوری سکونتگاه­های روستایی دارند.
-عباس زاده و همکاران(1398)، در پژوهش
تحلیل روایی نخبگان علمی و سیاسی از بحران دریاچه ارومیه،یافته های این پژوهش نشان می دهد سه عامل "فروکاست گرایی نظری-عملی", "لابیرنت بوروکراتیک" و "توسعه سرطانی" را می توان به عنوان ویژگی های اصلی نظام تصمیم سازی-عملیاتی که بحران دریاچه ارومیه را ایجاد, تداوم و تشدید ساخته شناسایی کرد. برآیند پژوهش حاضر نشان می دهد احیاء دریاچه ارومیه نیازمند بازنگری اساسی در نظام حقوقی-مدیریتی آب می باشد.
-اسفواو[1] و همکاران (2018)، استراتژی‌های متفاوت برای سازگاری در جامعه روستایی با وضعیت خشکسالی را در کشور نیجریه مطالعه کردند. در این پژوهش مشخص شد که اغلب خانوارهای آسیب‌پذیر در نیجریه به تنوع به عنوان استراتژی انطباق با تغییرات اقلیمی و همچنین استراتژی رویارویی با شوک‌های کوتاه مدت بازار متکی هستند. این پژوهشگران ضمن تأکید بر بهبود زیرساخت‌های روستایی، مداخلات دولتی برای ایجاد تنوع معیشت را ضروری می‌دانند.
مبانی نظری
تاب‎آوری[2]
مفهوم تاب‎آوری در آموزه ها و زمینه های علمی مختلف ، از بوم شناسی گرفته تا مدیریت بحران ، پذیرش گسترده ای دارد(Morkunas et al,2018:321). تاب‎آوری در سطح خرد و همچنین سطح کلان قابل استفاده است، گاهی اوقات به عنوان توانایی یک فرد ، یک خانواده (یعنی سطح خرد) ، یک جامعه ، یک کشور یا یک منطقه (یعنی سطح کلان) در مقاومت در برابر ، مقابله ، سازگاری و به سرعت بهبودی از شوک های بدون به خطر انداختن توسعه بلند مدت تعریف می شود (Bakhtiari and Sajjadieh,2018:41). ارزیابی های تاب‎آوری (RA) به عنوان یک روش مهم درک پاسخ های انسانی در برابر بلایا ، به منظور کاهش اثرات منفی بعدی از راه آماده سازی بهتر یک جمعیت عظیم و سازگار با طیف وسیعی از بلایای آینده ،طبیعی و انسانی ساخته شده ، را امکان پذیر می کند. در سطح جهان تعدادی روش‌شناسی ارزیابی تاب‌آور پذیری توسعه یافته است و توسط نهادهای مختلفی اعم از سازمان های ملی و محلی ، سازمان های اهدا کننده ، و پژوهشگران دانشگاهی  پیاده سازی می شود(Ziaul Hoque et al,2019:42). از این رو، به نظر بسیاری از پژوهشگران، تاب‌آوری یکی از مهم ترین موضوعات برای رسیدن به پایداری است.امروزه، تاب‌آوری به منزله راهی برای تقویت جوامع با استفاده از ظرفیت های آنها مطرح می شود و تعاریف، رویکردها، شاخص ها و مدل های سنجشی  متفاوتی در مورد آن شکل گرفته است. از نظر والکر[3] و همکارانش(2006) تئوری تاب‎آوری با تشخیص سه ویژگی مهم در جهان به سیستم های انطباقی پیچیده می نگرد.الف) انسان به عنوان بخشی از سیستم های طبیعی انسانی، به این معنی که ما بخشی از سیستم های اجتماعی زیست محیطی هستیم؛ ب)سیستم های اجتماعی زیست محیطی که سیستم های انطباقی پیچیده هستند؛ و ج) تاب‎آوری پایداری این سیستم ها را تعیین می کند(Walker et al, 2006).
تاب‎آوری معیشت روستایی[4]
اگر بخواهیم محدودیت های استراتژی های سازگاری و نیازهای توسعه فقیرترین و آسیب پذیرترین افراد این سیاره را مورد توجه قرار دهیم ، مفهوم تاب‎آوری توجه بیشتری به معیشت انسان دارد (Tanner et al,2015:1). درک چگونگی ایجاد تاب‎آوری معیشت نسبت به آینده نامشخص حیاتی است، زیرا سیستم های معیشت باید با تغییر اقلیمی محلی و منطقه ای سازگار شوند ( Quandt et al 2019:1). یکی از حوزه هایی که مفهوم تاب‌آوری اجتماعی -اکولوژیکی در آن کاربرد دارد، تاب‌آوری جامعه است(Berkes & Ross,2013:5) و تاب‌آوری معیشت  از جمله موضوعاتی است که در مطالعات حوزه تاب‌آوری جامعه مورد توجه قرار گرفته است. باید از معیشت روستایی به عنوان یک فرآیند پیچیده تطبیقی با هدف تضمین یک تجارت بهینه بین تأمین نیازهای مصرف فوری ، اطمینان از مقاومت در برابر شوک ها و روندهای منفی استفاده شود. مناطق روستایی با تغییرات سریع و عدم قطعیت در بخش کشاورزی، خدمات جنگلداری و چشم انداز که بر آینده آنها تأثیر می گذارد روبرو می شوند. جوامع روستایی دارای پروتکل خودکفایی، استقلال و خودمختاری می‌باشند و از لحاظ تاریخی، ساکنین جوامع روستایی همیشه در برابر رکود اقتصادی، بلایای طبیعی و تغییرات جمعیتی مقاومت و قدرت را نشان داده‌اند. ارزیابی تاب‌آوری در مناظر تولید اجتماعی و زیست محیطی  (SEPLS)یک پیش‌نیاز اساسی برای تعامل پایدار انسان و طبیعت در منطقه است (Lee et al,2019:1). سیستم معیشت یک جامعه یک عنصر اصلی سیستم اجتماعی است که ممکن است مرتباً توسط آسیب‌پذیری ‎محیطی، مالی، طبیعی و یا ساخته شده توسط انسان مختل شود (Sarker et al,2019:1). وضعیت معیشت مردم پویا است و بسته زمان و مکان آن بستگی به استراتژی‌های مختلفی دارد (Paudel Khatiwada,2018:1).
مواد و روش ها
روش شناسی پژوهش
پژوهش بر مبنای هدف: کاربردی و براساس روش و ماهیت: توصیفی- تحلیلی است. استراتژی پژوهش،استراتژی داده بنیاد است. در بخش کیفی، 30 نفر (متخصص)  بصورت گروه های کانونی مد نظر بوده‌است. این پژوهش‎های جنبه عملی داشته (نتایج این پژوهش عینی و مشخص است) و معمولاً خود محققین در کاربرد نتایج دخیل هستند. این نوع پژوهش برای بکار بردن شیوه جدید در جهت زندگی بهتر در جامعه به کار برده می شود. در روش کیفی هم از گراندد تئوری یا داده بنیاد برای ارائه راهبردهای و چالش های پیش روی  تاب‎آوری معیشت روستاهای هدف مطالعه بهره گرفته شده است.واز روش مصاحبه های  نیمه ساخت یافته  برای جمع آوری اطلاعات میدانی و. مشاهده،با افرادی که دارای آشنایی با موضوع پژوهش در زمینه معیشت و تاب‎آوری بودند، اقدام گردیده است.
محدوده جغرافیایی مورد هدف مطالعه
 محدوده جغرافیایی مورد مطالعه،روستاهای حاشیه دریاچه ارومیه(20روستا بعنوان نمونه) از شهرستان ارومیه می باشد تشکیل می دهد. جمعیت روستاهای هدف مطالعه (18روستا از 6 دهستان حوضه دریاچه ارومیه) طبق آمار سال1395، شامل 6134 نفر است که بیش از 2101 خانوار را دربرمی‌گیرد(مرکز آمار ایران،1395).
یافته های تحقیق
*یافته‌های کیفی
در کشف نطریه داده بنیاد سه  روش کدگذاری ارائه شده است:کدگذاری باز،کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی یا گزینشی ، شیوه های توسعه این نظریه عمدتاً شامل جمع آوری اولیه داده‎های مصاحبه، طبقه بندی های یا تم های در حال توسعه و مرتبط از داده‎های مصاحبه و ایجاد شکل یا مدل های دیداری است که توضیحی کلی را به تصویر می کشد. در این  قسمت از پژوهش به منظور جمع آوری داده‎های اولیه از روش مصاحبه های  نیمه ساخت یافته با افرادی که دارای آشنایی با موضوع پژوهش در زمینه معیشت و تاب‎آوری بودند، اقدام گردیده است. برای انجام مصاحبه ها سوال های نیمه ساختار یافته با انعطاف پذیری متوسط طراحی شد. سعی بر آن بود تا پاسخ های واقعی مصاحبه شونده بیشتر مورد کاوش و بررسی شود.لذا، از تمامی افراد سوال های مشابهی پرسیده شد که البته بعضی از سوال ها در حین جمع آوری اطلاعات تغییر یافته و کامل تر شد. در نهایت از میان منتخبان اولیه بنا به نیاز به اخذ اطلاعات بیشتر تا رسیدن به نقطه اشباع نظری اطلاعات، مجموعا تعداد30نفر ازمتخصصان(از متخصصان امور روستایی مرتبط یاتخصص[5]) جهت واکاوی از درک تاب‎آوری معیشت صورت گرفته بود انجام شده است.جدول(1).
جدول1:لیست مصاحبه شونده ها
ذی نفعان و متخصصان
تخصص
جنسیت
تعداد مصاحبه
ساکنین منطقه روستایی
تخصص در کشاورز ی و دامداری
-8نفر
7مرد
7
دهیار و شورای اسلامی روستا
امور روستایی-8نفر
7مرد
7
استاد دانشگاه
برنامه‌ریزی روستایی-6نفر
6مرد
6
نخبگان محلی(روستایی)
کارشناسی اقتصاد-2نفر، کارشناسی ارشد جامعه شناسی-2نفر
3مرد-1زن
4
پژوهشگر در حوزه محیط زیست و آب
اقلیم شناسی-2نفر،محیط زیست-1نفر
2مرد-1زن
3
پژوهشگر در حوزه کشاورزی (باغداری و دامداری و زنبورداری و گیاهان دارویی)
کارشناس ارشد امور کشاورزی و دامی 1نفر،و گیاهان دارویی2نفر
2مرد و1زن
3
مجموع
-
3زن-27مرد
30
ماخذ:یافته‌های پژوهش
جدول(2)نشان دهنده وضعیت کلی مراحل، گام ها و آزمون ها و قالب بحث های متوالی در نظریه مبنایی و نیز مبین حرکت از فعالیت‌های پیشنهادی قالب دار به سمت وضعیتی توصیفی در اجرای یک مطالعه است.
جدول2: تعریف عناصر کلی در نظریه مبنایی
تعاریف
عناصر
پدیده طرح تئوری است که ممکن است نام طرح یا چارچوب طرح را در برداشته باشد.
پدیده
وقایع یا متغیرهایی که منجر به رخداد یا توسعه پدیده می شوند.شرایط علی دسته ای از علل و مشخصه های آن است.
شرایط علی
مکان خاصی است که زمینه متغیرهاست یا در واقع همان محل حوادث و وقایع متعلق به یک پدیده است و در طول طیف بعدی نشانگر سلسله شرایط خاصی است که در آن راهبردهای کنش یا کنش متقابل صورت می گیرد.
زمینه
شبیه زمینه است.میتوان زمینه را با متغیرهای میانجی و شرایط مداخله گر را با متغیرهای محدودکننده شناسایی کرد؛ اما درروش تئوری بنیانی تمایز این دو دقیقاً مشخص نیست و ممکن است جایی هم قرار بگیرند.
شرایط
مداخله گر
مقصد، فعالیتهای هدف گرا که کنشگر در پاسخ به پدیده و شرایط مداخله گر انجام می‌دهد.
راهبرد
پیامدهای بهکارگیری راهبردهاست که ممکن است خواسته یا ناخواسته باشند.
پیامد
ماخذ:ازکیا و همکاران،174:1390
مطابق با نظریه داده بنیاد(گراندد تئوری)، برای تحلیل داده‎های کیفی کدگذاری باید طی سه مرحله کدگذاری باز[6] ، کدگذاری محوری[7] و کدگذاری انتخابی [8] صورت پذیرد تا در پایان بیانگر تصویری دقیق و عینی از نظریه تولید شده باشد به طوری که مفاهیم شناسایی و بر حسب ویژگی و ابعادشان توسعه یابند.
-.مرحله اول :کدگذاری باز
کدگذاری باز، مرحله ای از تجزیه و تحلیل داده است که مقوله بندی پدیده ها از راه مطالعه و بررسی دقیق آنها شکل می گیرد.در کدگذاری باز، داده‎های مورد نظر به بخش های کوچکتر تقسیم می شوند و در جهت تبیین تشابهات و تفاوت ها مورد بررسی قرار می گیرند. مرحله بعدی در کدگذاری باز، استخراج مقوله ها بوده و سپس به مقوله  هایی که واجد کدهای مرتبط است یک نام مفهومی داده می شود.در حقیقت، کدها اجزای کلیدی تحلیل هستند و از راه مفهومسازی داده‎ها نظریه استخراج می شود.مفاهیم نیز در تئوری داده بنیاد،زیرمقوله هایی از نوع کدهای باز هستند که به تبیین بیشتری در مورد هر طبقه می پردازند. طبقه ها، در مقایسه با مفاهیم، انتزاعیتر بوده و سطحی بالاتر را نشان می دهند(Charmaz,2006:90). در این پژوهش پس از انجام مصاحبة30، تکرار در داده‎ها مشاهده شد و بررسی ها عدم شناسایی مفهوم جدیدی را نشان می داد.در این مرحله، ابتدا بیش از117مفهوم شناسایی شد و طی بررسی دقیق و حذف موارد مشابه و یا تکراری و به عبارتی کدهای مستخرج در مراحل بازنگری و بر اساس اشتراکات معانی،  در نهایت 90 مفهوم اشباع شده منحصر به فرد ساخته شد که نتیجه این فرآیند در جدول(49-4)نشان داده شده است.
 
-کدگذاری محوری
در مرحله کدگذاری محوری محقق با ایجاد اتصالاتی بین خرده طبقه ها و طبقات فرعی و اجزای آنها، داده‎ها را دوباره به صورت هایی تازه در کنار هم قرار می‌دهد، در این مرحله،مقوله ها،ویژگی ها و ابعاد حاصل از کدگذاری باز،تدوین شده سر جای خود قرا ر می گیرد تا دانش فزاینده ای در مورد روابط ایجاد گردد.بنابراین در کدگذاری محوری، طبقات تشکیل شده توسعه می یابند و هر طبقه شامل زیر طبقه هایی خواهد شد و ارتباط هر یک ازآنها نیز مشخص می شود.لازمه مرحله کدگذاری محوری مقایسه دائمی داده‎هاست.پژوهشگر، داده‎های کدگذاری شده را با یکدیگر مقایسه می کند و به صورت خوشه هایی که باهم تناسب دارند درمی آورد و کدهای مشابه را در یک طبقه قرار می‌دهد. در واقع فرایند کدگذاری محوری با استفاده از یک پارادایم که متضمن شرایط علّی، پدیده، زمینه، شرایط میانجی، کنش یاراهبردهای کنش و پیامدهاست، صورت می گیرد(جدول(3).
جدول3: طبقات گسترده و خرده طبقات حاصل از مفاهیم )کدگذاری محوری(
مقوله ی هسته ای یا اصلی
خرده طبقات
طبقات گسترده
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
تاب‎آوری معیشت روستایی
اشتغال پایدار در فعالیت‌های متنوع کشاورزی و غیرکشاورزی
مثبت
 
 
 
 
 
اقتصادی
وام های خود اشتغالی با بهره بسیار پایین
کارگاه های کوچک صنعتی(صنایع تبدیلی و دستی)
بازارهای هفتگی
وابستگی درآمدی به فعالیت‌های بخش کشاورزی
منفی
کاهش ارزش زمین های کشاورزی و تخریب و رها سازی آن
تورم اقتصادی بر فعالیت ها
وجود سلف خری
وابستگی درآمدی به فعالیت‌های بخش کشاورزی
ظرفیت سازی و توانمندسازی
مثبت
 
 
 
سیاست های اجتماعی-آموزشی
مهاجرت معکوس
حفظ فرهنگ و دانش بومی
ترس از آینده روستانشینی
منفی
پایین بودن توانمندسازی
نزاع و درگیری اجتماعی بر سر منابع آبی
سطح پایین میزان مشارکت و همیاری
پایین بودن سطح آگاهی و دانش ترویج
حفظ تنوع زیستی و منابع طبیعی در بخش گردشگری طبیعی
مثبت
 
 
 
 
سیاست های زیست محیطی
مدیریت بهینه مصرف آب در بخش کشاورزی
بارندگی مناسب
کاهش بی سابقه سطح آب دریاچه ارومیه و چاه های زیرزمینی
منفی
افزایش شوری خاک های زمین کشاورزی
سرمازدگی محصول
تخریب اکوسیستم های روستایی
خدمات در بخش کشاورزی-دامی و گردشگری
مثبت
 
 
 
 
سیاست توزیع زیرساخت ها کالبدی-فیزیکی
ماشین آلات و ابزارآلات نوین در کشاورزی و دامی
بهبود زیرساخت های اقتصادی- اجتماعی(راه-آموزشگاه،خانه بهداشت و..)
ویلاسازی
منفی
کمبود فضاهای آموزش،بهداشتی و فرهنگی
کمبود ادوات کشاورزی و غیرکشاورزی
ضعف طرح های هادی
قطعه قطعه شدن اراضی باغی و کوچک تر شدن اراضی زراعی و باغی
سبوسید و یارانه
مثبت
 
 
 
 
سیاست برنامه‌ریزی(دولتی)
 
تضمین خرید محصولات
مدیریت پسماند روستایی
سرمایه گذاری(بخش دولتی و خصوصی)
صادرات
عدم اجرای بسترسازی لازم در جهت مقابله با بحران های
منفی
افزایش بی سابقه سدسازی
صادرت نامناسب
عدم نظارت بر حفرچاه های عمیق غیرمجاز
دریاچه ارومیه هویت فرهنگی،اقتصادی و زیست محیطی منطقه
مثبت
ایدئولوژی
بهبود وضع دریاچه ارومیه بهبود وضعیت معیشت اقتصادی-اجتماعی و زیست محیطی مناطق روستایی
عامل اصلی کاهش شدید آب دریاچه دولت(مقصر) است
منفی
اوضاع بد دریاچه ارومیه اوضاع بد معیشتی منطقه است
ماخذ:یافته‌های پژوهش
در مرحله ی دوم تحلیل، مقوله های تولید شده در مرحله ی پیشین،براساس مدل پارادایم، باهم مرتبط و رابطه ی آنها به شکل اولیه ای(شکل2) نشان داده شد:
 
 
شکل2: مدل پاردایمی تاب‎آوری معیشت روستایی
ماخذ:نگارنده
-کدگذاری انتخابی(مرحله نظریه پردازی)
کدگذاری انتخابی،آخرین مرحله از فرآیند نظریه پردازی داده بنیاد است که به توسعه یک تئوری نهایی میانجامد. در طی فرآیند کدگذاری انتخابی، یک مقولة محوری واحد انتخاب می شود و همه مقوله های دیگر به این مقولة محوری بر می گردند. بر مبنای این مقولة محوری، خط سیر واحدی شکل می گیرد که همه اطلاعات پیرامون آن ساماندهی می شوند.هدف گراندد تئوری تولید یک نظریه یا مدل است نه توصیف پدیده های موجود،بنابراین برای تولید یک مدل، باید سطوح و مقوله ها به طور منظم و معناداری با یکدیگر مرتبط شوند.این مرحله اصلیترین مرحله ی این نظریه پردازی است از این منظر که مقوله ی مرکزی را با ساختاری نظام مند به دیگر وسمت ها مرتبط می کند و آنها را در چهارچوب یک روایت بیان می کند. در پژوهش حاضر همان طور که در شکل (3) ملاحظه می شود،از مصاحبه ها مجموع 90گزاره ی مفهومی اولیه در مرحله کدگذاری باز و 45 گزاره ی مقوله ای در مرحله کدگذاری محوری به دست آمد.
 
شکل3جریان تقلیل داده‎ها و انتقال از اطلاعات به مدل پاردایمی در سه مرحله کدگذاری
ماخذ:یافته ای پژوهش
در نهایت، با توجه به برداشت و تفسیر محقق از این پدیده ی مورد مطالعه، نظریه ی نهایی بیان می شود که در این پژوهش بدین شرح است:
-خط داستان بعد از مدل نهایی پژوهش
تاب‎آوری و معیشت دو مقوله مهم در امر برنامه‌ریزی و توسعه به شمار می آید بطوری که توجه به این مقولات، توسعه و پیشرفت، و عدم توجه و نادیده انگاشتن آنها پیامدهای جبران ناپذیری را در سطوح مختلف اقتصادی،اجتماعی،محیطی و کالبدی به دنبال خواهد داشت. راهبردها و ر اهکارهای موثر بر تاب‎آوری معیشت روستایی دریاچه ارومیه(شهرستان ارومیه) از دیدگاه مصاحبه شوندگان:
شرایط علّی حاصل از داده‎ها و اطلاعات گردآوری شده که منجر به شکل گیری تاب‎آوری معیشت در نواحی روستایی پیرامون دریاچه ارومیه می گردد عبارتند از:
*اقتصاد:با نگاه به جامعه روستایی و جامعه شهری به لحاظ وضعیت اقتصادی و اشتغال زایی،تفاوت بارز و آشکاری  بین این دو جامعه وجود دارد.جامعه روستایی همیشه با دغدغه اشتغال روبرو بوده و هست،اکثریت فعالان مصاحبه (متخصصان و جامعه محلی)،این جمله را بیان می کردند:چون در روستا اشتغال پایدار به ویژه برای جوانان تحصیل کرده ما وجود ندارد،و از طرفی سرمایه کافی برای راه اندازی شغل مناسب در روستا نداریم همیشه با مسئله اشتغال روبرو هستیم. همچنین معتقدبودند که با توجه به ظرفیت های بخش های مختلف نواحی روستاهای حاشیه دریاچه ،ظرفیت در بخش کشاورزی، دامداری  و صنایع تبدیلی و جود دارد.از جمله می توان به ظرفیت اقتصادی بالا ،شرایط مساعد برای پرورش دامداری،باغداری نوین، ظرفیت تولید در بخش محصولات کشاورزی نیز اشاره کرد.همچنین در بخش کشاورزی(مدیریت صحیح منابع آبی)، به ظرفیت های بالای جهت شیوه های نوین کشت محصولات(تغییر الگوی کشت سنتی به نوین)اشاره کرد .به زعم کارشناسان و فعالان منطقه،صاردات نامناسب،بحران کم کاری و بیکاری در منطقه،فقر درآمدی،سلف خری،ناکارآمدی بازارهای محصولات کشاورزی و غیر کشاورزی،بحران فعالیت‌های کوچک مقیاس( صنایع دستی،تبدیلی )،عدم توجه به مقوله کارآفرینی روستایی و بحث اقتصاد گردشگری مهم ترین موانع استفاده از ظرفیت های اقتصادی منطقه است.
*سیاست های اجتماعی و  آموزشی: کارشناسان و فعالان محلی مورد مصاحبه قرارگرفته معتقد بودند سیاست های آموزشی و پژوهشی در روستا باعث بهبود در وضعیت اجتماعی و فرهنگی آن ها می شود و این در بهبود وضعیت اجتماعی-اجتماعی و محیطی(کشاورزی-دامداری و گردشگری) کاملا مشهود می گردد. بهبود وضعیت آموزش در زمینه های اجتماعی-فرهنگی،باعث ارتقاء سطح مشارکت و سرمایه اجتماعی و همچنین بالا رفتن سطح دانش می گردد.نتیجه چنین سیاست های آموزشی باعث ظرفیت سازی،توانمندسازی،ارتقای دانش بومی و مهاجرت معکوس را به دنبال دارد. به اعتقاد منتخبان و افراد محلی،مهاجرت،بی سوادی ،درگیری های قومی،پایین بودن آگاهی و دانش در زمینه فعالیت‌های کشاورزی و غیر کشاورزی مهم ترین موانع در زمینه ظرفیت های اجتماعی و آموزشی منطقه است.
*سیاست های زیست محیطی: یکی دیگر از مسائلی است که به زعم کارشناسان و فعالان محلی مورد توجه قرار گرفت بحث مسائل محیطی و زیست محیطی بوده، که معتقد هستند دو مقوله عمده و اساسی در این زمینه وجود دارد،یکی مدیریت بهینه مصرف آب در بخش کشاورزی بویژه روستاهای که با کمبود منابع آب های زیرزمینی مواجهه هستند و دیگری بحث حفظ تنوع زیستی و منابع طبیعی در بخش گردشگری(اکوتوریسم)، بوده‌است. کارشناسان و فعالان محلی می گویند که حیات و ممات کشاورزان و سایر بخش های اقتصادی منطقه،به آب بستگی دارد و عدم وجود منابع آبی در واقع مرگ حیات کشاورزی و سایر بخش های اقتصادی منطقه خواهد بود،همچنین بیان می کنند مدیریت بهینه منابع آبی در هر روستا بهبود کیفیت مسائل محیطی-کشاورزی را دنبال داشته است. در بحث تنوع زیستی و اکوتوریسم کارشناسان معتقدند ک منطقه از قابلیت های بسیار زیادی در این زمینه برخوردار است و با توجه به قرار گرفتن 4روستای:امامزاده،قالقاچی،گورچین قلعه و باری به عنوان روستاهای هدف گردشگری،نشان از تنوع و برخورداری منطقه در این زمینه بوده که باعث بالا رفتن ارتقای زندگی و معیشت مردمان این منطقه شده است. عواملی چون،تخریب محیط زیست،آب،خاک و هوا،رها کردن زمین های زراعی بر اثر شوری آب و خاک،تهدید سلامتی روحی و جسمی ساکنان منطقه از جمله موارد بسیار کلیدی بود که به زعم کارشناسان و افراد محلی به عنوان چالش های زیست محیطی مطرح می شود.
*سیاست های توزیع زیرساخت ها(فیزیکی):از شرایط علّی دیگری که در بهبود معیشت و تاب‎آوری معیشت به زعم کارشناسان و فعالان منطقه مورد توجه قرار گرفت بحث زیرساخت ها در ابعاد مختلف بوده،به طوری که روستاها با چند ویژگی برخوردار در این زمینه توانسته اند ارتباط مستقیم در جریان کالا،سرمایه و حرکات جمعیتی با شهر برقرار کند و در واقه یک ارتباط پیوندی بین شهر و روستا برقرار کرده است.روستاهای با چنین ویژگی درای ارتباط قوی اقتصادی-اجتماعی و... با محیط اطراف خود برقرار کرده است.بنابراین زیر ساخت ها(فیزیکی-کالبدی)یکی از شروط علّی بحث تاب‎آوری معیشت در منطقه بوده و هست.بنابراین بهبود زیرساخت های خدمات در بخش کشاورزی و گردشگری، بهبود زیرساخت های شریانی (راه آسفالته و...)،بهبود زیرساخت های آموزشی،برخورداری از مساکن مقاوم، دسترسی راحت به وسایل حمل و نقل و جابه جایی،از مقولات مهم در امر توسعه و پیشرفت یک جامعه به شمار می رود بطوری که دسترسی و کیفیت آن برای یک جامعه لازم و ضروری است و نقص در این زمینه می تواند خلاء مهم در توسعه بشمار بیاید. تبدیل اراضی زراعی و باغی به ویلاسازی برای شهرنشیان(افزایش ویلاسازی و خانه دوم)، قطعه قطعه شدن اراضی باغی و کوچک تر شدن اراضی زراعی و باغی،رها سازی مدارس و خانه بهداشت به علت کمبود جمعیت در منطقه از جمله موارد و چالش هاس اساسی در زمینه زیرساخت ها و نحوه توزیع آن ها از دید کارشناسان و فعالان محلی مطرح بو.
*سیاست و برنامه‌ریزی: یکی دیگر از مسائلی است که به زعم کارشناسان  و فعالان محلی، به عنوان شرط علّی در بحث معیشت روستایی مورد توجه قرار گرفت بحث سیاست و سیاستگذاری در محیط روستایی بوده‌است.از دیدگاه این افرادسیاستگذاری های دولت و نهاد های مرتبط در حوزه روستایی به طور اعم و در حوزه کشاورزی و سایر بخش ها به طور اخص،سرنوشت اقتصادی-اجتماعی-محیطی روستا راتعین می کند.سیاست های که تعین کننده در بخش روستایی از طرف دولت و سایر ارگان ها انجام می شود نگاه مثبت این سیاستگذاری به روستا و روستاها باعث بهبود کیفیت زندگی،بهبود معیشت و پایداری زندگی آن ها در روستا بوده و خواهد بود.سیاست های که باعث تقویت این عوامل می شود می توان: سبوسید و یارانه نهادهای کشاورزی در جهت کاهش هزینه های نهاده های کشاورزی و دامی(آب،برق،گاز،گازوئیل)، تضمین خرید محصولات کشاورزی و دامی ، مدیریت پسماند روستایی و حفاظت از نواحی محیط زیستی آسیب پذیر در جهت بهبود  سازگاری و قابل منطبق بودن، سرمایه گذاری در سرمایه طبیعی روستا  و بیمه محصولات  کشاورزی و غیر کشاورزی را می توان ذکر کرد.بنابراین دولت و نوع سیاست گذاری ها می تواند معیشت و پایداری را در جامعه محلی محقق سازد. ضعف پشتیبانی و حمایت های دولتی در مواقع خشکسالی و...، بی ثباتی در اجرای قوانین مربوط در بخش آب کشاورزی، نبود قیمت مشخص  برای تولیدات روستایی از طرف سازمان کشاورزی، ضعف دستگاه های متولی در زمینه خرید مناسب محصولات درختی و زیردرختی کشاورزان و بیمه محصولات به هنگام بروز عوامل ناگوار طبیعی(از جمله سیل،خشکسالی،تگرگ و زلزله)، عدم اجرای بسترسازی لازم در جهت مقابله با بحران های ناشی از بلایای طبیعی و سدسازی.جزء مشکلات و چالش های اساسی عنوان کردند.
* ایدئولوژی:
یکی از مفاهیم اصلی در بررسی مقوله ی نگاه شخصی از دید کارشناسان و جامعه محلی، بحث دریاچه ارومیه بود. اعتقاد بر این دارند که،دریاچه ارومیه  مظهرهویت فرهنگی،اقتصادی و زیست محیطی منطقه است. و  بهبود وضع دریاچه ارومیه بهبود وضعیت معیشت اقتصادی-اجتماعی و زیست محیطی مناطق روستایی را به همراه دارد.در این باره حسین42ساله دارای شغل کشاورزی و دامداری می گوید، تا زمانی که دریاچه ارومیه وضع خوبی داشت، نه مشکل آب داشتیم و نه مشکلات اقتصادی و معیشتی در روستا، ولی از زمانی که وضع دریاچه رو به وخامت رفت ،وضع کشاورزی و درآمد ما هم روبه وخامت رفت.به زعم کارشناسان و فعالان منطقه ، عامل اصلی کاهش شدید آب دریاچه ارومیه، دولت(مقصر) است، اوضاع بد دریاچه ارومیه اوضاع بد معیشتی منطقه است و این دولت بود که دریاچه ارومیه را با بی تدبیری به این وضع انداخت.و نتیجه چنین بی اندیشی بحران های اقتصادی-اجتماعی و زیست محیطی را در منطقه به وجودآورد.
بحث و نتیجه گیری
هدف و ایده اصلی معیشت پایدار استفاده از منابع، دارایی ها و سرمایه های موجود (انسانی،اجتماعی، مالی، طبیعی، نهادی و فیزیکی) در مناطق روستایی بدون آسیب رسانی به محیط است. بر این اساس، دارایی ها و سرمایه های روستایی می تواند پایه گذار دستیابی به اهداف معیشت پایدار روستایی باشند. بنابراین یکی از تلاش ها جهت عملی نمودن پایداری در این مناطق، تمرکز بر روی معیشت و تاب‎آوری معیشت است. تفکر بر روی معیشت و تاب‎آوری معیشت به عنوان وسیله درک کیفیت زندگی و رفاه و ارتباط با فضای زیست جامعه محلی واضح است. چراکه معیشت تنها وسیله ای برای بقا نیست بلکه وسیله ای است که منابع و دارایی های را فراهم می آورد که به وسیله آن مردم می توانند زندگی خویش را ارتقاء داده و موجب توسعه فضای زندگی خویش شوند و از طرفی به تعادل در فضای جغرافیایی منجر گردد.بررسی کیفی داده  های حاصل از مطالعات میدانی از طریق مصاحبه با متخصصان و ذی نفعان؛ابتدا داده ها و مفاهیم اولیه استخراج(117مفهوم)،سپس مفاهیم در سه مرحله کدگذاری باز(90)،محوری(45) و گزینشی، زمینه محوری ، هسته اصلی بصورت مدل نهایی و داستان محور به بررسی شرایط علّی ،پیامدها،راهبردها و راهکارها،شرایط مداخله گر ، پیامدهای مثبت و منفی و چالش های اساسی پرداخته شد. نتایج گویای این بود که شرایط علّی موجود در تاب‎آوری معیشت عبارتند از:1)علل انسانی به تاب آوری معیشت(سیاست های اقتصادی؛سیاست های اجتماعی و آموزشی،سیاست های زیست محیطی،سیاست های زیرساخت ها(فیزیکی)، سیاست های برنامه‌ریزی و ایدئولوژی) 2)علل محیطی به تاب آوری معیشت(مخاطرات طبیعی از جمله بارندگی،خشکسالی،سیل و تگرگ).همچنین شرایط مداخله گر در این زمینه نقش تسهیل کننده و بازدارنده عوامل انسانی و محیطی(اقلیمی) بوده‌است.که زمینه ،عوامل توسعه دهنده و محدود کننده با محوریت پدیده تاب آوری می باشد. پیامد عوامل توسعه دهنده و تسهیل کننده انسانی و محیطی به تاب آوری معیشت؛توسعه تاب آوری معیشت روستایی در محدوده است.
در بسیاری از پژوهش‎های انجام شده در باب تاب‎آوری و معیشت روستایی بیشتر عوامل اقتصادی را به عنوان راهکار تنوع بخشی به معیشت می دانند در حالی که برای تاب‎آوری معیشت روستایی شرایط علّی و مداخله گر تاثیر دارد که در اینجا سیاست دولتی، و برنامه‌ریزی متمرکز تاثیرگذاری بیشتری دارد.
-راهبردها ( استراتژی ها)
از آنجایی که محیط انسانی و خود انسانها همواره پویا و دائماً در حال تغییر و تحول و آماده جهش به آینده هستند،پس دانستن اینکه انسان به کدام سمت و سوی روان است، بسیار ارزشمند است،بنابراین نزدیکترین راه به جهان آینده، تعمق در گذشته و جهش به سوی آینده است،بنابراین  با تغییرات بنیادی در بی عدالتی ها،موازی کاری های سازمانی، که باعث عدم انگیزه برای تحرک،پویایی و همچنین عدم سرمایه گذاری در مناطق روستایی،و از بین رفتن خلاقیت شده ،می توان از اقتصاد کلنگی حاکم در این مناطق به سمت اقتصاد بدون مرز که سبب اثربخشی و تحرک می شود حرکت نمود. با توجه به تحلیل‎ها، یافته‌ها و شرایط اقتصادی ،اجتماعی و محیطی-اکولوژیکی حاکم در محدوده مورد مطالعه ،جهت توسعه معیشت و تاب‎آوری در  این روستاها ،راهبردهای(استراتژی ها)کوتاه مدت،میان مدت و بلندمدت براساس پتانسیل ها و توانمندی ها آنها ارائه شده است.
در قالب 5استراتژی به شرح زیر پیشنهاد می شود:
- استراتژی ظرفیت شناسی و توانمندسازی
-استراتژی تنوع بخشی به فعالیت ها
-استراتژی حمایتی(بیمه ای)
-استراتژی توسعه ای و سرمایه گذاری دولتی و خصوصی
- استراتژی توسعه و تجهیز زیرساخت ها
منابع و ماخذ
-ازکیا، مصطفی و حسین ایمانی جاجرمی(1390) ، روشهای کاربردی تحقیق کاربرد نظریه بنیانی، انتشارات کیهان، تهران.
-بابایی،محبوب،جلالیان،حمید،افراخته،حسن(1400)،تاب آوری معیشت روستایی،مجله جغرافیا و برنامه ریزی،دوره27،شماره77،پائیز1400
-توکلی،هانیه،خادم الحسینی و خسروی حاجیوند،ایرج(1396)،بررسی مولفه های تاب آوری شهری با تاکید بر سوانح طبیعی ،زلزله،)نمونه موردی منطقه 16 تهران(،فصلنامه مطالعات مدیریت شهری سال نهم/ شماره سی و دوم.13
-حاجیان،نرگس،قاسمی،مریم و مفیدی،عباس(1397)، نقش تنوع فعالیت های اقتصادی زراعی و غیرزراعی بر تاب‌آوری خانوارهای کشاورز روستایی در معرض خشکسالی (مطالعه موردی: شهرستان چناران)، جغرافیا و مخاطرات محیطی، شماره بیست و هشتم، زمستان 1397
-حاجی زاده، فاضل و ایستگلدی، مصطفی، (1397)، تحلیلی بر تاب­آوری سکونتگاه­های روستایی با تاکید بر زلزله مطالعه موردی دهستان حومه شهرستان لامرد، مجله مدیریت مخاطرات محیطی، دوره5، شماره1، صص67-83.

-بنی فاطمه حسین ، عباس زاده محمد ،نیکدل نرمین(1398)، تحلیل روایی نخبگان علمی و سیاسی از بحران دریاچه ارومیه،نشریهجامعه شناسی اقتصادی وتوسعه
سال:1401 ، دوره:11 ،شماره1

-رومیانی،احمد و همکاران(1396)،نیازمندی های روستاییان برای دستیابی به معیشت پایدار(مطالعة موردی: بخش سرفاریاب- شهرستان چرام)،مجله پژوهش های و برنامه‌ریزی  روستایی،سال6،شماره4،زمستان1396
-نوروزی،مرضیه و حیاتی، داریوش(1394) سازه های مؤثر بر معیشت پایدار روستایی از دیدگاه کشاورزان استان کرمانشاه،مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران،شماره1
Asfaw, S., Pallante, G., & Palma, A.) 2018(. Diversification strategies and adaptation deficit: Evidence from rural communities in Niger. World Development, 101, 219-234.
-Bakhtiari, Sadegh, Sajjadieh ,Farzam .(2018). Theoretical and Empirical Analysis of Economic Resilience Index. Iranian Journal of Economic Studies, 7(1) 2018, 41-53
Berkes, Fikret; & Ross, Helen. (2013). Community resilience: toward an integrated approach. Society & Natural Resources.
Charmaz, K.( 2006) Constructing grounded theory. -
-Lee ,K,C, et all.(2019)Resilience AssessmentWorkshops: A Biocultural Approach to Conservation Management of a Rural Landscape in Taiwan, Sustainability 2020, 12, 408; doi:10.3390/su12010408 ,www.mdpi.com/journal/sustainability.
-Marchese, D.; Reynolds, E.; Bates, M.; Morgan, H.; Clark, S.; & Linkov, I.(2018) “Resilience and Sustainability: Similarities and differences in environmental management applications”, Science of the total Environment, pp: 613-614. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2017.09.086.
-Matyas, D. & Pelling, M(2015). Positioning resilience for 2015: the role of resistance, incremental adjustment and transformation in disaster risk management policy. Disasters, 39, 1-18. Retrieved from: http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/disa.12107.
-Paudel Khatiwada ,Shanta et al(2018). A Gender Analysis of Changing Livelihood Activities in the Rural Areas of Central Nepal, Sustainability 2018, 10, 4034; doi:10.3390/su10114034 ,www.mdpi.com/journal/sustainability.
-Quandt ,A,  Neufeldt,H,  J. Terrence McCabe.2019. Building livelihood resilience: what role does agroforestry play? Climate and Development.  https://doi.org/10.1080/17565529.2018.1447903.
-Sarker, M. N. I, CAO, Q, WU, M, HOSSIN, M. A, ALAM, G. M. M,SHOUSE, R. C.(2019) .
- Rose, A. 2005.“Defining and Measuring Economic Resilience to Disaster”, Disaster Prevention and Management, Vol. 13
-Turner, M. D(2015). Political ecology I An alliance with resilience? Progress in Human Geography, 0309132513502770. Retrieved from.
-Walker, B, Salt, D, & Reid, W.( 2006).In Resilience Thinking: Sustaining People and Ecosystems in a Changing World: Washington DC: Island Press. https://islandpress.org/books/resilience-thinking..
-Ziaul Hoque,M(2019).Resilience of coastal communities to climate change in Bangladesh: Research gaps and future directions, Watershed Ecology and the Environment, journal homepage: www.elsevier.com/ locate/wsee
 
 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 24 شهریور 1402
  • تاریخ بازنگری: 15 مهر 1402
  • تاریخ پذیرش: 15 مهر 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار