ساماندهی مشاغل مزاحم شهری با رویکرد حیات شهری با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP).(مطالعه موردی خیابان مشروطه و عطار نیشابوری تبریز)

قربانزاده, رسول; نوعهدی, رضا

doi:10.22034/gahr.2023.406948.1911

ساماندهی مشاغل مزاحم شهری با رویکرد حیات شهری با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP).(مطالعه موردی خیابان مشروطه و عطار نیشابوری تبریز)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه تبریز

10.22034/gahr.2023.406948.1911

چکیده

رعایت اصل سازگاری، یکی از اصول مهم برنامه ریزی شهری و بخصوص کاربری اراضی شهری است که عدم رعایت این اصل باعث بروز مشکلاتی حاد از جمله سلب آسایش و رفاه ساکنین یک منطقه می شود.از آنجائیکه به موازات افزایش جمعیت، شاهد روزافزون تعداد کاربری ها در فضاهای شهری هستیم. مکانیابی این نوع کاربری ها باید متناسب اصول برنامه ریزی کاربری اراضی شهری باشد تا از بروز مشکلات ذکر شده، جلوگیری به عمل آید. بنابراین پژوهش انجام شده به ساماندهی مشاغل مزاحم شهری بلوار مشروطه و قسمتی از خیابان عطار نیشابوری(امامیه،دانشگاه پیام نورمرکز تبریز)می پردازد. فرایند کار بدین صورت می باشد که بعد از انتخاب محدوده مورد مطالعه، با استفاده از نرم افزارARC GIS ، اقدام به تولید نقشه منطقه مورد مطالعه کردیم.سپس با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)ابتدا معیارهایی را در ارتباط با ساماندهی مشاغل مزاحم شهری بدست آوردیم. برای انجام این روش با تشکیل ماتریس، وزن نهایی را با استفاده از مقایسه زوجی برای هر کدام از معیارها را با استفاده از محیط نرم افزار EXCEL را بدست آوردیم. طبق داده های بدست آمده از تجزیه و تحلیل معیارها و گزینه ها، خدمات خودرویی با توجه به ازدیاد کاربری های وابسته به این نوع خدمات با وزن نهایی 0.016 بااهمیت ترین کاربری در جهت ساماندهی کاربری ها در منطقه مورد مطالعه شناسایی شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

جغرافیای انسانی

عنوان مقاله [English]

Organizing disturbing urban jobs with the approach of urban life using the Analytical Hierarchy Process (AHP).(Case study of Mozolada Street and Atar Nishabouri Street, Tabriz)

نویسندگان [English]

rasoul ghorbanzadeh
Reza Noahdi

tabriz university

چکیده [English]

The principles of compatibility are one of the important principles of urban planning and especially the use of urban land, which failure to comply with this problem causes problems such as depriving the residents of a region of comfort and life. The number of users in urban spaces. The location of this type of use should be the principles of functional urban land planning to avoid the mentioned problems.Therefore, the research carried out deals with the organization of disturbing urban jobs on the constitutional boulevard and a part of Atar Neishabouri street (Emamieh, Payam Noor University, Tabriz center). The work process is as follows: after selecting the study area, using ARC GIS software, we produced a map of the study area. Then, using the Analytical Hierarchy Process (AHP), firstly, criteria related to By organizing nuisance jobs, we got a city.To perform this method by forming a matrix, we obtained the final weight by using a pairwise comparison for each of the criteria using the EXCEL software environment. According to the data obtained from the analysis of criteria and options, car services is the most important user in order to organize users in the study area with a final weight of 0.016 due to the increase in users dependent on this type of service. is identified.

کلیدواژه‌ها [English]

Disturbing jobs
pollution
organization
hierarchical analysis (AHP)
Tabriz metropolis

مراجع

1- ابراهیمی بوزانی ، مهدی ؛ زمانی جوهرستانی ، اعظم (1400) ، تحلیلی بر وضعیت تحقق پذیری برنامه ریزی کاربری اراضی طرح جامع شهر ملایر، فصلنامه علمی پژوهش های بوم شناسی شهری ، سال دوازده ، شماره 2 ، پیاپی 24 ، صص 132-115.
2- اجاق ، سروش ؛ آل شیخ ، علی اصغر ؛ ملک ، محمدرضا؛ فلاح ززولی ، محمد (95). طراحی و توسعه سامانه ای همراه به منظور جمع آوری اطلاعات مشاغل مزاحم شهری (مطالعه موردی : مشاغل مزاحم شهر کرمانشاه )، فصلنامه علمی – پژوهشی اطلاعات جغرافیایی (سپهر) سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح ، دوره 25 ، شماره97 ، صص 115-97.
3- اکبری بیرگانی ، مریم ؛ اکبری بیرگانی ، ابراهیم (1400). ساماندهی مشاغل مزاحم شهری (مطالعه موردی : خیابان دره اشکفت شهر مسجد سلیمان ) ، هفتمین کنگره بین المللی عمران ،مغماری و توسعه شهری ، شماره 7 ، صص 14-1.
4- اربابی سبزه واری ، آزاده ؛ آقانسب ، اکرم (1398). ساماندهی اصناف و مشاغل مزاحم و آلاینده شهری با رویکرد زیست محیطی (مطالعه موردی : شهر کرج)، کنگره ملی تازه یافته ها در علوم انسانی ، دوره 4
5- گل محمدی ، مرتضی (1394) ، بررسی ، تحلیل و ساماندهی مشاغل مزاحم کل شهر تبریز (مطالعه موردی منطقه 6 شهرداری تبریز) ، پایان نامه کارشناسی ارشد ، پردیس دانشگاه تبریز ، دانشگاه تبریز.
6- طهماسبی مقدم ، حسین ؛ حیدری ، محمد تقی ؛ احدنژاد روشتی ، محسن ؛ واعظ الیواری ، مهناز (1399). تحلیل توزیع فضایی مشاغل مزاحم شهری با رویکرد ساماندهی(مورد شناسی: شهر زنجان)؛ فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری_ منطقهای، سال دهم، شمارۀ 34 ، صص 188-171.
7- امینی نژاد ، غلامرضا ؛ غلامی ، محمد ؛ زنده بودی ، یاسر (1400). بررسی و تحلیل کاربریهای مزاحم شهری، نمونه موردی: خیابان عاشوری شهر بوشهر؛ دو فصلنامه علمی پژوهشهای بومشناسی شهری ، دوره دوازده، شمارۀ 1، پیاپی23، صص 33_46.
8- ولیزاده کامران ، خلیل ؛ قنبری ، ابوالفضل ؛ نجفی ، معصومه (1396). ساماندهی مشاغل شهری با استفاده از GIS (محدوده مورد مطالعه : خیابان امام خمینی تبریز) ؛ دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر فصلنامهی علمی_پژوهشی فضای جغرافیایی، سال شانزدهم، شمارۀ 60، صص 210_191.
9- محمدی ، منیژه (1394). تحلیلی بر ضرورت ساماندهی و استقرار کارگاههای مزاحم شهری (مطالعه موردی : کوی معلم و ساربان محله شهر بجنورد) ؛ فصلنامه جغرافیا و برنامهریزی شهری چشم انداز زاگرس ، دورۀ هفتم ، شمارۀ26 ،صص 150-125
تقوایی، مسعود ؛ شیخ بیگلو، رعنا؛ اسحاق دواتگر، لیلا (1389). بررسی و تحلیل آلودگیهای ناشی از مشاغل شهر اصفهان ، محیط شناسی ، دوره سی و ششم ، شمارۀ 56 ، صص 111-122.
رحمانیان ، سعید ؛ آخوندزاده ، حمیدرضا ؛ نصر ، مهدی ؛ کدخدازاده ، زهرهالسادات (1392). مطالعات مشاغل آلاینده و مزاحم شهری در شهر شیراز ، دوره اول ، شمارۀ دوم ، صص 112-65.
تقوایی ، مسعود ؛ شیخ بیگلو ، رعنا (1386). تحلیل پراکنش فضایی و ساماندهی مشاغل مزاحم شهر اصفهان با بهرهگیری از فرایند تحلیل سلسله مراتبی(AHP)؛ جغرافیا(نشریه علمی_پژوهشی انجمن جغرافیایی ایران) دوره جدید، سال پنجم، شمارۀ 14 و15 ، صص 104-85.
عرفانی ، گوران ، دیزانی ، احسان (1389) ، ساماندهی از واژه تا عمل ؛ قرائت واژه ساماندهی در مداخلات شهری ، فصلنامه باغ نظر ، دوره هفتم ، شمارۀ سیزدهم ، صص 60-49.
دهخدا ، علی اکبر (1377) ، لعتنامه دهخدا ، چاپ دانشگاه تهران.
رمضانعلی ، فتاح ؛ سلطانی ، فاطمه (1390) ، ساماندهی صنایع و صنوف در شهرها ، چاپ اول ، انتشارات سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور ، تهران.
میرزازاده ، روح الله (1387) ، ساماندهی فضایی صنایع و کارگاه های مزاحم شهری (مطالعه موردی: شهر قره ضیاء الدین در آذربایجان غربی) ، پایان نامه کارشناسی ارشد ، وزارت علوم و تحقیقات و فناوری – دانشگاه شهید بهشتی ، دانشکده علوم زمین.
شهپر حیدری ، رامین ؛ احمدی ، ملیحه (1396) ، تحلیل مکان یابی کار بری فرهنگی با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و تحلیل شبکه (N.A) (نمونه موردی : منطقه 8 کلانشهر کرج ، فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش های بوم شناسی شهری ، سال هشتم ، شماره 2 ، پیاپی 16 ، صص 66-49.
سرور ، رحیم ؛ یحیی پور ، ایرج (1393). مکان یابی بهینه پارکینگ طبقاتی بر اساس مدل تحلیل سلسله مراتبی و منطق بولین مطالعه موردی : منطقه 15 شهر تهران ، دوره بیست و سوم ، شماره دوم ، صص 88-80.
قدسی پور ، ح (1384). فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) ، انتشارات دانشگاه صنعتی امیر کبیر ، تهران ، چاپ چهارم.
مهندسان مشاور فرنهاد (1381) ، معیار ها و ضوابط ساماندهی صنایع و خدمات شهری ، جلد اول و سوم ، چاپ اول ، انتشارات سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور ، تهران.
سلمان منش ، حسن (1373) ، بیست گام برای توسعه شهر سالم ، فصلنامه مدیریت ، دوره اول ، شماره 12 ، صص 13-2.
لطیفی، سید میدیا و کماری قدیم، ابوالفضل(1397)؛ تصمیمگیری برای مکانیابی پارکینگهای طبقاتی با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی(مطالعه موردی کلانشهر تبریز)، جغرافیا و روابط انسانی، دوره یک، شماره دو، صص1159-1171.
Corra , l.,1993.Declaration on urban Health, http://201.216.215.1700/isde.org
24- Saaty , T.L., 2004, Mathe matical Methods of Operations Research, Courier Dover Publications , New York.