پهنه‌بندی سیلاب رودخانه نوران با دوره بازگشت 100 سال با استفاده از مدل هیدرودینامیکی HEC-RAS

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی

2 دانشجوی دکتری گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

چکیده

رودخانه‌ها به‌عنوان اصلی‌ترین منابع تأمین‌کننده آب برای انسان و سایر موجودات به‌شمار می‌روند و بعضا این منشأ زندگی باعث نابودی و وارد شدن خسارات جبران‌ناپذیری می‌شود. پیش‌بینی رفتار هیدرولیکی رودخانه‌ها در مقابل سیلاب‌های احتمالی برای کاهش خسارات وارده بر مناطق شهری و روستائی، تأسیسات در حال ساخت، مزارع و سایر کاربری‌های موجود، در اطراف رودخانه دارای اهمیت ویژهای می‌باشند.وقوع سیل یک پدیده طبیعی است و خطر وقوع آن در اطراف رودخانه‌ها به‌خصوص مناطق شهری و روستایی یک مسلئه جهانی است. هدف این تحقیق پهنه‌بندی سیلاب رودخانه نوران با دوره بازگشت 100 سال با استفاده از مدل هیدرودینامیکی HEC-RAS میباشد. داده‌های اصلی موردنیاز برای این پژوهش شامل: نقشه‌های توپوگرافی 1:2000 رودخانه نوران‌چای، داده‌های هیدرومتری و شرایط مرزی رودخانه می‌باشد که از سازمان آب منطقه‌ای استان اردبیل تهیه گردید. همچنین برای محاسبه دوره بازگشت سیلاب از نرم افزار SMADA استفاده گردید. نتایج تحقیق این را نشان داد که پهنه بندی سیلاب با دوره بازگشت 100 مشخص گردید که میزان اثرگذاری سیلاب با مساحت 304 هکتار و عرض پهنه سیل گیری حدود 445 متر می‌باشد .بنابراین این نتایج حاصل شد که سیلاب با دوره بازگشت 100 سال برای جوامع بشری بسیار خطرساز خواهد بود و باید در برنامه‌ریزی‌های آتی به مخاطرات ناشی از سیلاب با دوره بازگشت 100 سال اهمیت زیادی در نظر گرفته شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Flood zoning of Noran River with a return period of 100 years using HEC-RAS hydrodynamic model

نویسندگان [English]

  • Fariba Esfandyari 1
  • Behrouz nezafat taklhe 2
1 Professor of Geomorphology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran.
2 PhD Student in Natural Geography Department, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran.
چکیده [English]

Rivers are considered as the main source of water supply for humans and other creatures, and sometimes this source of life causes irreparable damage and destruction. Predicting the hydraulic behavior of rivers against possible floods is very important to reduce the damage caused to urban and rural areas, facilities under construction, farms and other existing uses around the river. Flooding is a natural phenomenon and there is a risk of its occurrence around rivers. It is a global issue, especially in urban and rural areas. The purpose of this research is flood zoning of Noran River with a return period of 100 years using HEC-RAS hydrodynamic model. The main data required for this research include: 1:2000 topographic maps of Nuranchai River, hydrometric data and boundary conditions of the river, which were obtained from the regional water organization of Ardabil province. Also, SMADA software was used to calculate the flood return period. The results of the research showed that flood zoning with a return period of 100 years was determined that the effect of the flood with an area of 304 hectares and the width of the flood zone is about 445 meters. It will be dangerous and should be given great importance in future planning to flood risks with a return period of 100 years.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Flood
  • " river
  • " return period
  • " HEC-RAS model
  • "
اسفندیاری درآباد، ف.، نظافت تکله، ب.، پاسبان، ا. ح. (1401). شبیه‌سازی مورفولوژیکی وقوع سیلاب در رودخانه نوران‌چای با استفاده از مدل هیدرولیکی HEC-RAS. پژوهش های فرسایش محیطی، ۱۲ (۳) :۲۱۰-۱۹۰.
اسفندیاری درآباد، ف، نظافت تکله، ب، شهبازی شرفه ز. (1401). شبیه‌سازی تغییرات رودخانه بالیخلی‌چای با استفاده از مدل سزار (CAESAR). جغرافیا و روابط انسانی, 5(3)، 64-82. doi: 10.22034/gahr.2022.371352.1770
باقرآبادی, ر. (1401). بررسی تغییرات اقلیمی شهر کرمانشاه با استفاده از روش‌های ضریب خشکی دومارتن، منحنی آمبروترمیک و اقلیم نمای آمبرژه در بازه‌ی 1370 تا 1399. جغرافیا و روابط انسانی، 4(4)، 173-185.
پارسائی، ع. (1400). پهنه‌بندی سیلاب رودخانه‌ها با استفاده از نرم‌افزار هایHEC-RAS و GIS(مطالعه موردی رودخانه دشت سیلاخور، استان لرستان)،نشریه علمی علوم وفنون سازندگی، سال 2، شماره2،
 جباری م، خزایی، س. (1390). پیش‌بینی آب‌گرفتگی دشت کرمانشاه با استفاده از نقشه‌های زمین‌ریخت شناسی، جغرافیا و توسعه، شماره22، 88_73.
درخشان، ع. (1398). مدل‌سازی جریان رسوب در نرم افزار Hec_Ras با رویکرد انتخاب بهترین معادله انتقال رسوب در رودخانه سقز، دانشگاه آزاد زابل، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت منابع آب.
  رضایی مقدم م. ر. (1397). پهنه‌بندی و تحلیل مورفولوژیکی سیلاب رودخانه قره‌سو با استفاده از مدل هیدرودینامیکی Hec_Ras(از روستای پرازمیان تا تلاقی رودخانه اهرچای)، جغرافیا و مخاطرات محیطی، شماره 25، 15_1.
روستایی ش، (1396). تهیه نقشه پهنه‌بندی سیلاب حوضه آبخیز نکارود با استفاده از مدل Scn_cn و GIS/R، پژوهش‌های ژئومورفولوژی کمی، سال ششم، شماره1، صص 118_108.
Costabile and others(2020). Performances of the New HEC-RAS Version 5 for 2-D Hydrodynamic-Based Rainfall-Runoff Simulations at Basin Scale: Comparison with a State-of-the Art Model, Water 2020, 12, 2326, P 1_19
Al Baky and others(2020). Flood Hazard, Vulnerability and Risk Assessment for Different Land Use Classes Using a Flow Model, Earth Systems and Environment, P 225_244