تحلیل تطبیقی شاخص های مسکن روستایی با استفاده از تکنیک VIKOR نمونه موردی: دهستان های شهرستان دهگلان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه تهران

2 دانشجوی دانشگاه تهران

چکیده

مسکن روستایی در ایران در مرحله گذار از سنت به معاصر است و به تبع این جریان، معماری و کارکرد این مساکن نیز دستخوش تغییراتی می گردد. ارزیابی شاخص های کمی و کیفی مسکن روستایی در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و کالبدی، یکی از مهم ترین تکنیک ها جهت شناخت و تبیین سطح توسعه یافتگی مسکن روستایی است. هدف پژوهش حاضر، ارزیابی مهم ترین شاخص های مسکن روستایی شهرستان دهگلان و اولویت بندی آن ها به لحاظ سطح کیفی است. نوع تحقیق کاربردی و ماهیت آن توصیفی- تحلیلی است و داده ها و اطلاعات مورد نیاز به دو روش اسنادی و مطالعه میدانی گردآوری شده است. سوال اصلی تحقیق این است که کدام یک از دهستان های شهرستان دهگلان از وضعیت مسکن روستایی مطلوبتری نسبت به سایر دهستان ها برخوردارند. جهت وزن دهی به شاخص ها از مدل تحلیل سلسله مراتبی(AHP) و برای اولویت بندی و رتبه بندی دهستان ها از تکنیک VIKOR استفاده گردیده است. یافته های تحقیق نشان داده که (8/84) درصد مساکن روستایی شهرستان به صورت نیمه مقاوم و غیر مقاوم بوده و فقط (2/16) درصد از کل مساکن روستایی شهرستان از استحکام سازه ای و مقاومت مطلوب در برابر سوانح برخوردارند و به لحاظ نوع تصرف واحد مسکونی، (18/93) درصد ساکنین دارای مالکیت عرصه و اعیان می باشند. نتایج حاصل از رتبه بندی بر اساس مدل ویکور بیانگر آن است که از لحاظ کیفیت مسکن روستایی، دهستان های ئیلاق جنوبی و قوری چای به ترتیب با ضریبQ (000/0) و (133/0) مطلوب ترین و دهستان های ئیلاق شمالی و حومه دهگلان با ضریب (000/1) و (487/0)، در پایین ترین سطح کیفیت مسکونی از میان پنج شهرستان قرار گرفته اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparative analysis of rural housing indices using VIKOR technique Case Study: Dehgolan Districts

نویسندگان [English]

  • mojtaba ghadirimasom 1
  • mohamadreza rezvani 1
  • hamed ghadermarzi 1
  • afshin bahmani 2
1 Tehran university
2 department of geography, Tehran university, Tehran, iran
چکیده [English]

Rural housing in Iran is in the transition from tradition to contemporary, and as a result of this trend, the architecture and function of these houses are undergoing changes.. Evaluation of quantitative and qualitative indices of rural housing in various social, economic and physical dimensions is one of the most important techniques for understanding and explaining the level of development of rural housing.The purpose of this study is to evaluate the most important rural tenement indicators of Dehgolan city and prioritize them in terms of qualitative level. The type of research is applied and its nature is descriptive-analytical and data and information requirements are compiled by two methods of documentation and field study.The main question of the research is which of the districts of Dehgolan city are more favorable than rural settlements. The Hierarchical Analysis Model (AHP) was used to weigh the indicators and VIKOR technique was used to prioritize and rank the districts.The main question of the research is which of the districts of Dehgolan city are more favorable than rural settlements. The Hierarchical Analysis Model (AHP) was used to weigh the indicators and VIKOR technique was used to prioritize and rank the districts.The results of the ranking based on the Wicver model indicate that in terms of quality of rural housing, southern outskirts and Quri Chai, Q (0.000) and (0.033), the most desirable and the northern and suburban villages Dehgolan with a coefficient of (1,000) and (487/0), are at the lowest level of residential quality from among the five counties.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Housing
  • Rural Housing
  • Housing Indicators
  • Dehgolan County

مراجع

  1. احد نژاد، محسن، پاتو، ولی، نادری، افشین، یزدانی، محمدحامد، 1391، ارتقای کیفی مسکان شهری برای رسیدن به توسعه پایدار، اولین کنفرانس ملی بنای ماندگار، اسفندماه، مشهد.
  2. اکبرپور، محمد، جعفری، فیروز، کریمی، یاشار(1395)، واکاوی میزان نگرش مردم از معیارهای مسکن مناسب روستایی، مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان هشترود، نشریه علمی-پژوهشی جغرافیا و برنامه ریزی، صص  23-42.
  3. بازرگان، عباس، سرمد، زهره، حجازی، الهه (1384) روش تحقیق در علوم رفتاری، تهران: انتشارات آگاه.
  4. بندانی، میثم، میرلطفی، محمودرضا، کمان باز، معصومه(1395)، بررسی تطبیقی مساکن قدیم و جدید بر کیفیت زندگی روستاییان، مطالعه موردی: ناحیه سیستان، فصلنامه مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی، صص 93-112.
  5. بیتی، حامد(1391)، ارزیابی جایگاه الگوی بومی در برنامه های ساخت و ساز مسکن روستایی، مطالعه موردی: استان آذربایجان شرقی، دوفصلنامه مدیریت شهری، صص 116-128.
  6. پور احمد، احمد، گروسی، علیرضا، نوری، ابوالفضل، 1392، ارزیابی شاخص های مسکن شهرستان نظرآباد با رویکرد شهر سالم، فصلنامه برنامه ریزی کالبدی- فضایی، صص 21-33.
  7. پور محمدی، محمدرضا، معبودی، محمد تقی، حکیمی، هادی، 1396، بررسی و رتبه بندی مناطق شهری بر اساس شاخص های مسکن، نمونه موردی: ایران، فصلنامه مجلس و راهبرد، صص 319- 342.
  8. حاجی نژاد، علی، فتاحی، احدالله، پایدار، ابوذر(1394)، کاربرد مدل ها و فنون تصمیم گیری در جغرافیا، با تاکید بر برنامه ریزی شهری، روستایی و گردشگری، انتشارات سازمان جهاد دانشگاهی، چاپ اول.
  9. دربان آستانه، علیرضا، سادات بشیری، بهناز(1395)، تحلیل محرومیت بخش مسکن روستایی در شهرستان های کشور، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، شماره دروم، صص 119-136.
  10. دلاور، علی (1383) روش های تحقیق پیشرفته، تهران: واحد علوم و تحقیقات.
  11. رضوانی، محمد رضا، برنامه ریزی توسعه روستایی در ایران، 1390، انتشارات قومس.
  12. رضوانی، محمدرضا، اسفرم، یعقوب، حسینی کهنوج، سیدرضا، 1392، تحلیل فضایی شاخص های توسعه مسکن روستایی با تاکید بر نا برابری درون منطقه ای، مطالعه موردی: استان آذربایجان غربی، فصلنامه برنامه ریزی کالبدی- فضایی، صص 34-49.
  13. ریاحی، وحید، پریزادی، طاهر و سنگین استادی, علی. 1396، تحلیل الگوهای تامین مسکن در نواحی روستایی، مورد: شهرستان تایباد باخرز، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال ششم، شماره2، پیاپی 20، صص 137- 154.
  14. ریاحی، وحید، پریزادی، طاهر و قاسمی، ستار. 1395، بررسی نقش تسهیلاتی بانکی مسکن در توسعه روستایی، مطالعه موردی: نواحی روستایی شهرستان اشنویه، مجله پژوهش و برنامه ریزی روستایی، شماره سوم، صص 75-90.
  15. زرگر، اکبر، حاتمی خانقاهی، توحید(1393)، وجوه موثر بر طراحی مسکن روستایی، مسکن و محیط روستا، شماره 148، صص 45-62.
  16. زیاری، کرامت الله، آروین، محمود، فرهادی خواه، حسین، 1396، ارزیابی وضعیت شاخص های مسکن گزینی در شهر، نمونه موردی: شهر اهواز، فصلنامه مطالعات مدیریت شهری اهواز، صص 50-62.
  17. زیاری، کرامت الله، قاسمی قاسم وند، عزت الله، 1395، ارزیابی شاخص های کمی و کیفی مسکن با رویکرد توسعه پایدار، مطالعه موردی: شهر سامان، پژوهش های جغرافیا و برنامه ریزی شهری، شماره 2، صص 197-221.
  18. سرتیپی پور، محسن(1390)، پدیدارشناسی مسکن روستایی، مسکن و محیط روستا، شماره 133، صص 3-14.
  19. سرتیپی پور، محسن(1391)، رویکرد محلی گرایی در معماری روستاهای ایران، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال یکم، شماره2، صص 146-129.
  20. صادق لو، طاهره، عزیزی، ثریا. 1396، ارزیابی ابعاد اثر گذاری طرح های نوسازی و بهسازی مساکن در کیفیت محیط روستا، منطقه مورد مطالعه: دهستان حومه شهرستان شیروان، نشریه جغرافیا و برنامه ریزی، سال 21، شماره 61، صص223- 240.
  21. عبدی قهرودی، علی محمد(1385)، ارزیابی سیاست های بخش مسکن کشور با تاکید بر دوره پس از انقلاب اسلامی، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی، دکتر فرخ مشیری.
  22. فاتح، محمد، بابک، داریوش(1390)، معماری روستایی 1 و 2، تهران، انتشارات علم و دانش ثامن الحجج، چاپ سوم.
  23. فلامکی، محمدمنصور(1386)، نوسازی و بهسازی شهری، انتشارات سمت، چاپ دوم.
  24. قاطعی کلاشمی، زهرا، کبیری، فاتح. 1395، ارزیابی و آسیب شناسی سیاست تامین مسکن روستایی کشور در برنامه های توسعه پس از انقلاب اسلامی ایران، فصلنامه مسکن و محیط روستا، شماره 155.
  25. قدیری معصوم، مجتبی، اکبرپورسراسکانرود، محمد. 1390، تحلیل نقش دولت از ساخت مسکن روستایی در برنامه های توسعه(مطالعه موردی: برنامه چهارم توسعه کشور)، فصلنامه فضای جغرافیایی، سال یازدهم، شماره 34، صص 74- 101.
  26. قدیری معصوم، مجتبی، حجی پور، محمد و روستا، محمد امین. 1393، آسیب شناسی الگوی جدید مساکن روستایی از منظر توسعه پایدار (مورد: دهستان شوسف در شهرستان نهبندان)، مجله برنامه ریزی فضایی، سال چهارم، شماره 3، پیاپی 14.
  27. کارگر، بهمن، سرور، رحیم(1390)، شهر، حاشیه و امنیت اجتماعی، تهران، انتشارات سازمان جغرافیایی.
  28. محمدی یگانه، بهروز، چراغی، مهدی، اسلامی، لیلا (1396)، تحلیل اثرات اعتبارات مقاوم سازی مسکن بر احساس امنیت خانوار های روستایی، مطالعه موردی: دهستان معجزات، شهرستان زنجان، نشریه علمی-پژوهشی برنامه ریز توسعه کالبدی، صص 81-98.
  29. محمدی یگانه، بهروز، چراغی، مهدی، اسلامی، لیلا (1396)، تحلیلی بر اثرات اعتبارات مقاوم سازی مسکن روستایی بر کارکرد تولیدی آن، مطالعه موردی: دهستان معجزات، شهرستان زنجان، فصلنامه مسکن و محیط روستا، شماره 158، صص 51-62.
  30. مرکز آمار ایران(1395)، سرشماری عمومی نفوس و مسکن، استان کردستان.
  31. ملکی، سعید، 1388، بررسی وضعیت شاخص های اجتماعی مسکن در مناطق روستایی شهرستان اهواز، مسکن و محیط روستا، صص 33-49.
  32. ملکی، سعید، امیری فهلیانی، محمدرضا، 1396، بررسی وضعیت شاخص های کمی و کیفی اجتماعی مسکن در مناطق روستایی، مورد مطالعه شهرستان ممسنی: استان فارس، فصلنامه جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس، صص 1-24.
  33. ملکی، سعید، حسینی کهنوج، سیدرضا، ویسی، الهام، رحمانی لیر، پیروز، 1395، تحلیل فضایی و سنجش کمی شاخص های مسکن روستایی ایران، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، صص 21-41.
  34. مهندسین مشاور شاران(1384)، راهنمای شناسایی و مداخله در بافت های فرسوده، مصوب شورای عالی شهرسازی و معماری، تهران، وزارت مسکن و شهرسازی.
  35. Alice Pittini, Laurent Ghekiere, Julien Dijol, Igor Kiss. 2015. Housing Europe, the European Federation for Public, Cooperative and Social Housing Brussels.
  36. CEDA., 2017. CEDA – the Committee for Economic Development of Australia.
  37. Edward Glaeser and Joseph Gyourko., 2018, The Economic Implications of Housing Supply, Journal of Economic Perspectives—Volume 32, Number 1—Winter 2018—Pages 3–30.
  38. Ejindu Ume., 2018, The impact of monetary policy on housing market activity: An assessment using sign restrictions, Economic Modelling 68 (2018) 23–31.
  39. Galloway, L. and I. Kapasi (2014). "Rural home-based businesses and their contribution to rural lives, Australasian Journal of Disaster and Trauma Studies.
  40. Lee, J., Song, J., 2015. Housing and business cycles in Korea: a multi-sector Bayesian DSGE approach. Econ. Model. 45, 99–108.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 11 آبان 1397
  • تاریخ پذیرش: 24 آبان 1397

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار